Artykuł poglądowy
Problem współpracy w leczeniu chorych z zaburzeniami lękowymi

Zaburzenia lękowe są istotnym problemem zarówno w psychiatrycznej praktyce klinicznej, jak i w badaniach naukowych. Występują one u ok. 20% osób w populacji ogólnej. Autorzy niniejszej pracy przedstawiają zagadnienie relacji między jakością współpracy w leczeniu a przebiegiem zaburzeń lękowych oraz wynikami terapii osób cierpiących z ich powodu.

Opublikowano bardzo niewiele danych dotyczących współpracy w leczeniu chorych z zaburzeniami lękowymi, a dostępne informacje nie zawsze są spójne. Wprawdzie doświadczenie kliniczne podpowiada, że jakość współpracy w terapii osób należących do omawianej grupy jest zwykle zadowalająca (a opinia ta znajduje potwierdzenie w wynikach niektórych badań), ale rezultaty niektórych analiz wskazują, iż ryzyko przedwczesnej rezygnacji z leczenia może dotyczyć nawet 50% chorych z zaburzeniami lękowymi. Wskaźniki rezygnacji z leczenia są większe wśród osób korzystających z psychoterapii w trybie ambulatoryjnym niż w ramach hospitalizacji. Dostępne przesłanki świadczą o tym, że jakość współpracy w leczeniu dodatnio koreluje z wynikami terapii poznawczo-behawioralnej stosowanej u chorych z zaburzeniem panicznym. Analogiczne dane dotyczące leczenia zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego, zespołu lęku społecznego lub zaburzenia lękowego uogólnionego są niejednoznaczne. Wielu autorów zaleca stosowanie psychoedukacji (niezależnie od rodzaju zaburzenia lękowego) jako najlepszej metody poprawiania jakości współpracy w leczeniu, gdyż „wiedza jest istotnym czynnikiem zmiany”.

Jakość współpracy w leczeniu odnośnie do stosowania leków przeciwdepresyjnych jest raczej niezadowalająca. Występowanie działań niepożądanych jest najczęstszą przyczyną rezygnacji z przyjmowania tych związków lub zmiany leków w tej grupie. Wydaje się, że chorzy ze współistniejącymi zaburzeniami depresyjnymi lepiej współpracują w leczeniu farmakologicznym.

Anxiety disorders are a serious problem in both psychiatric practice and research, affecting about 20% of the general population. This paper highlights the problem of interactions between quality of treatment compliance and the course of anxiety disorders, as well as the outcomes of therapy.

There is a general scarcity of data concerning compliance in anxiety disorders, and coherence of the available evidence is not a rule. Everyday clinical experience suggests that compliance among patients with anxiety disorders is generally satisfactory (the validity of this statement is supported by the results of some trials), but some data indicate that up to 50% of patients belonging to this group are at risk of treatment drop-out. Drop-out rates are higher among people receiving psychotherapy in outpatient settings than among inpatients. Published evidence indicates that the quality of compliance is positively correlated with the outcomes of cognitive-behavioural therapy of panic disorder; the analogous data regarding obsessive-compulsive disorder, social anxiety disorder and generalized anxiety disorder are unclear. Various authors advocate psychoeducation (regardless of the type of disorder) as the best way of enhancing compliance, as ‘knowledge is an important factor in change’.

Compliance with antidepressant treatment seems to be unsatisfactory. Side effects are the most frequent reason for discontinuing or switching antidepressants. Patients with comorbid depressive disorders seem to be more compliant with pharmacotherapy.