Artykuł oryginalny
Zaburzenia przetwarzania języka figuratywnego w afazji

Cel pracy: Niniejszy artykuł opisuje pilotażowe badanie Baterii Języka Figuratywnego, która została zaproponowana w celu uzyskania pełnego obrazu zaburzeń umiejętności przetwarzania języka figuratywnego przez pacjentów cierpiących na afazję.

Materiał i metody: Badaniu poddano ośmiu pacjentów z uszkodzeniem lewej półkuli mózgu i dziesięć zdrowych osób z grupy kontrolnej. Uczestnicy brali udział w indywidualnych sesjach, w czasie których proszono ich o wykonanie zadań znajdujących się w Baterii Języka Figuratywnego. Bateria składa się z czterech części, z których każda skupia się na odmiennym typie języka figuratywnego (idiomy, metafory, przysłowia oraz porównania). W baterii zastosowano dwa typy zadań: zadanie wielokrotnego wyboru (wybór poprawnej parafrazy idiomu lub metafory spośród dystraktorów zawierających parafrazę znaczenia dosłownego lub parafrazę niezwiązaną ze znaczeniem danego wyrażenia) oraz ustne zadanie polegające na uzupełnianiu brakującego fragmentu (ostatniego wyrazu) frazy figuratywnej.

Wyniki: Zgodnie z przewidywaniami i badaniami opisanymi we wcześniejszej literaturze, pacjenci przejawiali skłonność do dosłownej interpretacji języka figuratywnego, a więc do rozumienia idiomów i metafor literalnie zamiast przenośnie. Ponadto wyniki wskazują na wpływ typu języka figuratywnego na jego rozumienie przez pacjentów. Pacjenci wykonali znacznie lepiej i bardziej poprawnie część baterii poświęconą frazom zautomatyzowanym, takim jak przysłowia czy porównania, niż część zawierającą idiomy i metafory. Metafory konwencjonalne były łatwiejsze do zrozumienia niż metafory niekonwencjonalne (nowe). Idiomy nieprzezroczyste i jednoznaczne, a więc takie, które mają tylko jedną możliwą interpretację – figuratywną, były łatwiejsze do zrozumienia niż idiomy przezroczyste i niejednoznaczne, a więc idiomy mające dwie możliwe interpretacje – dosłowną i figuratywną.

Wnioski: Typ języka figuratywnego, a także prawdopodobnie typ zadania, wpływają na kompetencję figuratywną pacjentów z afazją. Badanie niesie ze sobą istotne implikacje dotyczące rozwoju narzędzi diagnostycznych umożliwiających dogłębne zbadanie zaburzeń języka figuratywnego w afazji.

Purpose: The present study is a pilot test designed to verify the Figurative Language Battery that we have developed to explore figurative language skills of individuals with aphasia.

Material and methods: Eight left brain damaged patients and ten controls were tested using the battery. The battery consists of four parts, each of which focuses on a different figurative trope (idioms, metaphors, proverbs, and similes), and employs either a Multiple Choice task (choosing the correct paraphrase from among literally related and unrelated distractors) or an Oral Completion task (providing the last, missing word of the figurative phrase). Data were collected in individual sessions during which participants were asked to complete the figurative language battery.

Results: Overall, patients showed a strong literal bias in comprehending figurative expressions, i.e., they tended to interpret idioms and metaphors in a literal, rather than figurative, manner, consistent with findings reported in the literature. In addition, the obtained results confirm that the type of figurative trope significantly affects performance of individuals with aphasia. Patients performed significantly better on overlearned sequences, such as proverbs or similes, than on idioms and metaphors. Conventional metaphors were easier to understand than unconventional (novel) ones, and opaque, unambiguous idioms were easier than transparent, ambiguous ones.

Conclusions: The type of figurative trope, and possibly also the type of task, affect figurative performance of individuals with aphasia. The study carries important implications for designing diagnostic tools aiming to uncover figurative language impairment in aphasia.