eISSN: 2084-9885
ISSN: 1896-6764
Neuropsychiatria i Neuropsychologia/Neuropsychiatry and Neuropsychology
Bieżący numer Archiwum Artykuły zaakceptowane O czasopiśmie Rada naukowa Bazy indeksacyjne Prenumerata Kontakt Zasady publikacji prac
Panel Redakcyjny
Zgłaszanie i recenzowanie prac online
SCImago Journal & Country Rank
1/2006
vol. 1
 
Poleć ten artykuł:
Udostępnij:
streszczenie artykułu:

Artykuł poglądowy
Działanie neuroprotekcyjne leków przeciwdepresyjnych i normotymicznych

Janusz Rybakowski

Neuropsychiatria i Neuropsychologia 2006; 1, 1: 49–55
Data publikacji online: 2006/11/27
Pełna treść artykułu Pobierz cytowanie
 
Koncepcje patogenetyczne i terapeutyczne chorób afektywnych przeszły w ostatnich dekadach drogę od zaburzeń neuroprzekaźnictwa synaptycznego w ośrodkowym układzie nerwowym (oun) i ich regulacji, do zaburzeń czynności neuronalnej i przywracania ich prawidłowej funkcji (działania neuroprotekcyjnego). W 1997 r. zaproponowano tzw. molekularną i komórkową teorię depresji, w myśl której w patogenezie depresji występują zaburzenia plastyczności neuronalnej oun, takie jak atrofia komórek hipokampa, zmniejszenie ekspresji czynników neurotropowych oraz osłabienie neurogenezy, występujące pod wpływem czynników stresowych u osób z predyspozycją genetyczną. Leki przeciwdepresyjne przeciwdziałają tym procesom, powodując zapobieganie toksycznemu działaniu hiperkortyzolemii na komórki hipokampa, zwiększoną ekspresję czynników neurotrofowych, głównie czynnika neurotrofowego pochodzenia mózgowego (BDNF) oraz wzrost neurogenezy. Od kilku lat gromadzone są również dowody, dotyczące neuroprotekcyjnych własności leków normotymicznych (głównie soli litu i walproinianów), co może mieć znaczenie w terapeutycznym działaniu tych leków w chorobie afektywnej dwubiegunowej. U podstaw takich własności leży prawdopodobnie wpływ tych leków na procesy związane z sygnalizacją wewnątrzkomórkową, takie jak układ fosfatydyloinozytolu, aktywność kinazy białkowej C, czynnika neuroprotekcyjnego bcl-2 oraz kinazy syntetazy glikogenu 3-beta, jak również działanie wzmagające ekspresję BDNF oraz pobudzające neurogenezę. Coraz więcej danych wskazuje na własności neuroprotekcyjne nowych (atypowych) leków neuroleptycznych, mających działanie normotymiczne, takie jak np. zapobieganie apoptozie, zwiększona ekspresja czynników neurotropowych oraz zwiększenie neurogenezy.

The pathway of the pathogenic and therapeutic concepts of affective illnesses in recent decades has evolved from disturbances of synaptic neurotransmission in the central nervous system (CNS), and their regulation, to disturbances of neural activity and restoring its normal function (neuroprotective action). A molecular and cellular theory of depression was proposed in 1997, claiming disturbances of neural plasticity in the pathogenesis of depression, such as atrophy of hippocampal cells, diminished expression of neurotrophic factors and impairment of neurogenesis. The changes are stress-induced and occur in persons with genetic predisposition. Antidepressant drugs counteract these processes by preventing ”toxic” action of hypercortisolaemia on hippocampal cells, causing increased expression of neurotrophic factors, especially brain-derived neurotrophic factor (BDNF), and stimulation of neurogenesis. Evidence has also been accumulated in recent years for neuroprotective properties of mood-stabilizing drugs (mainly lithium and valproate), which may play a role in the therapeutic action of these drugs in bipolar affective illness. Neuroprotective effects of these drugs are probably related to their effect on intracellular signalling, such as phosphatidylinositol system, protein kinase C activity, neuroprotective factor bcl-2 and glycogen 3-beta synthase, as well as increased expression of BDNF and stimulation of neurogenesis. Increasing data have also pointed to neuroprotective properties of novel (atypical) neuroleptic drugs, which exert mood-stabilizing effect. These properties include prevention of apoptosis, increased expression of neurotrophic factors and increased neurogenesis.
słowa kluczowe:

neuroprotekcja, plastyczność neuronalna, leki przeciwdepresyjne, leki normotymiczne, leki neuroleptyczne atypowe

© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.