Wybrane zmienne psychologiczne u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów i chorobą Gravesa-Basedowa

Czynniki psychologiczne przez wpływ na ocenę trudnych sytuacji oraz moderowanie procesu radzenia sobie ze stresem mogą implikować pojawienie się reakcji patofizjologicznych sprzyjających rozwojowi chorób autoimmunologicznych. W przedstawionych badaniach podjęto próbę wyodrębnienia zmiennych psychologicznych charakterystycznych dla chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) i chorobę Gravesa-Basedowa. Badaniami objęto 3 grupy osób (n=90) dobrane odpowiednio pod względem wieku i płci – chorzy na RZS, pacjenci z chorobą Gravesa-Basedowa oraz osoby zdrowe, u których występowało rodzinne obciążenie chorobami autoimmunologicznymi. W obu grupach zastosowano następujące testy kwestionariuszowe: Test orientacji życiowej – LOT-R, Kwestionariusz orientacji życiowej SOC-29, Formalna charakterystyka zachowania – kwestionariusz temperamentu – FCZ-KT, Kwestionariusz osobowości Eysencka – EPQ-R. Odnotowano istotne statystycznie różnice między osobami zdrowymi a badanymi pacjentami w zakresie takich zmiennych, jak: optymizm, sensowność, żwawość, wytrzymałość (niższe u pacjentów z RZS oraz chorobą Gravesa-Basedowa) oraz reaktywność emocjonalna i neurotyzm (wyższe u pacjentów z RZS oraz chorobą Gravesa-Basedowa). U osób zdrowych istotnie wyższa była również aktywność w porównaniu z pacjentami z RZS. Podobnie niewielkie różnice uzyskano między osobami zdrowymi a pacjentami z chorobą Gravesa-Basedowa w zakresie zrozumiałości, sterowalności (wyższe u osób zdrowych) oraz persewe- ratywności (niższe u osób zdrowych). Nie stwierdzono natomiast istotnych różnic w zakresie badanych cech między obiema grupami chorych. Wyniki wydają się potwierdzać hipotezę o istnieniu psychologicznych czynników charakterystycznych dla pacjentów ze schorzeniami autoimmunologicznymi. Jednakże ze względu na wieloczynnikową etiopatogenezę tych schorzeń wyniki te wymagają weryfikacji w dalszych badaniach.

Psychological factors through their impact on assessment of difficult life situations and model of coping with stress can provoke pathophysiological reactions triggering development of autoimmunological disorders. In the paper we tried to distinguish psychological variables typical for patients with rheumatoid arthritis and Graves-Basedow disease. Three groups were investigated (n=90) and divided according to age and sex: patients with rheumatoid arthritis, patients with Graves-Basedow disease and healthy people with positive family history of autoimmunological disorders. The following tests were used: Life Orientation Test (LOT-R); Sense of Coherence Questionnaire (SOC-29); Formal Characteristics of Behaviour: Temperament Inventory (FCB-TI); Eysenck Personality Questionnaire – Revised (EPQ-R). We found statistically significant differences between patients and the control group due to the following variables: optimism, meaningfulness, activity, briskness, and endurance (they were statistically lower in patients with rheumatoid arthritis and Graves-Basedow disease), emotional reactivity and neuroticism (statistically higher in both groups of patients). Also, small differences between ill and healthy people were observed due to manageability, comprehensibility (statistically lower in both groups of patients) and perseveration (statistically higher in both groups of patients). There were no differences in these variables between both groups and patients. The results seem to support the hypothesis about the role of specific psychological factors for patients with autoimmunological disorders. However, taking into consideration the multifactor aetiopathogenesis of these disorders, our results should be verified in future investigations.