123RF
Inhibitory kinaz janusowych (JAK) lekami w chorobach układowych tkanki łącznej
Autor: Iwona Konarska
Data: 08.03.2022
Źródło: Chuprin J, McCormack L, Richmond JM, Rashighi M Evaluating the use of JAK inhibitors in inflammatory connective tissue diseases in pediatric patients: an update Expert Rev Clin Immunol. 2022 Feb 25.doi: 10.1080/1744666X.2022.2047022
Choroby układowe tkanki łącznej (connective tissue disease – CTD) są grupą schorzeń zapalnych o różnej symptomatologii i o podłożu autoimmunologicznym, w których pierwotne zmiany patologicznie obejmują tkankę łączną.
Sam proces chorobowy zwykle obejmuje liczne narządy i układy organizmu, jako że tkanka łączna wchodzi w ich skład. Do grupy tych schorzeń należą m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, zespół antyfosfolipidowy, toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa, zapalenie wielomięśniowe i zapalenie skórno-mięśniowe czy zapalenia naczyń z martwicą. Przyjmuje się, że schorzenia układowe tkanki łącznej spowodowane są deregulacją ścieżek zapalnych, zwłaszcza przeregulowaniem interferonów i aktywacją ścieżki kinaz JAK. Zwłaszcza w wieku dziecięcym i młodzieńczym choroby te mogą całkowicie zakłócić proces rozwojowy i spowodować trwałe inwalidztwo dziecka dotkniętego którąś z nich.
Zespół z University of Massachusetts kierowany przez dr Mehdiego Rashighi postanowił zbadać zastosowanie leków immunomodulacyjnych jak inhibitory kinaz janusowych, jako potencjalne terapeutyki w tych chorobach u dzieci i młodszych nastolatków. Jeden z leków tego typu, tofacitinib, uzyskał już dopuszczenie amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA) w terapii pierwszej linii w czynnym wielostawowym młodzieńczym idiopatycznym zapaleniu stawów. Grupa dokonała analizy 29 materiałów z leczenia klinicznego i badań nad zastosowaniem leków JAK w tego typu schorzeniach u nastolatków, niewielka ilość materiałów dotyczyła dzieci i były to zwykle studia przypadków.
Stwierdzono, że inhibitory kinaz janusowych są potencjalnie bardzo dobrą terapią w CTD, jako że blokują bardzo dużą liczbę cytokin nie zaś jedną cytokinę, co pozwała mieć nadzieję na zatrzymanie całego procesu zapalnego, a nie tylko jego spowolnienie. Są więc lepszą terapią niż stosowana dotąd terapia pierwszego wyboru, składająca się z kortykosteroidów lub rituximabu. Studia przypadków wskazują ponadto, że terapia inhibitorami kinaz janusowych może być skuteczna tam, gdzie występuje oporność na terapię standardową, w chorobach takich jak młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, młodzieńcze zapalenie skórno-mięśniowe, toczeń rumieniowaty układowy, interferonopatie typu 1 i choroby miażdżycowe. Obecnie już lek, który jest inhibitorem kinaz janusowych – tofacitinib – uzyskał dopuszczenie FDA w terapii pierwszej linii w leczeniu aktywnego w przebiegu wielostawowego młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów dla pacjentów w wieku powyżej dwóch lat.
Choć analiza wskazuje na całkowite bezpieczeństwo zastosowań i inhibitory kinaz janusowych są na ogół dobrze tolerowane przez pacjentów, co do dokładnego ustalenia dawek terapeutycznych konieczne jest duże badanie kohortowe.
Opracowanie: Marek Meissner
Zespół z University of Massachusetts kierowany przez dr Mehdiego Rashighi postanowił zbadać zastosowanie leków immunomodulacyjnych jak inhibitory kinaz janusowych, jako potencjalne terapeutyki w tych chorobach u dzieci i młodszych nastolatków. Jeden z leków tego typu, tofacitinib, uzyskał już dopuszczenie amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA) w terapii pierwszej linii w czynnym wielostawowym młodzieńczym idiopatycznym zapaleniu stawów. Grupa dokonała analizy 29 materiałów z leczenia klinicznego i badań nad zastosowaniem leków JAK w tego typu schorzeniach u nastolatków, niewielka ilość materiałów dotyczyła dzieci i były to zwykle studia przypadków.
Stwierdzono, że inhibitory kinaz janusowych są potencjalnie bardzo dobrą terapią w CTD, jako że blokują bardzo dużą liczbę cytokin nie zaś jedną cytokinę, co pozwała mieć nadzieję na zatrzymanie całego procesu zapalnego, a nie tylko jego spowolnienie. Są więc lepszą terapią niż stosowana dotąd terapia pierwszego wyboru, składająca się z kortykosteroidów lub rituximabu. Studia przypadków wskazują ponadto, że terapia inhibitorami kinaz janusowych może być skuteczna tam, gdzie występuje oporność na terapię standardową, w chorobach takich jak młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, młodzieńcze zapalenie skórno-mięśniowe, toczeń rumieniowaty układowy, interferonopatie typu 1 i choroby miażdżycowe. Obecnie już lek, który jest inhibitorem kinaz janusowych – tofacitinib – uzyskał dopuszczenie FDA w terapii pierwszej linii w leczeniu aktywnego w przebiegu wielostawowego młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów dla pacjentów w wieku powyżej dwóch lat.
Choć analiza wskazuje na całkowite bezpieczeństwo zastosowań i inhibitory kinaz janusowych są na ogół dobrze tolerowane przez pacjentów, co do dokładnego ustalenia dawek terapeutycznych konieczne jest duże badanie kohortowe.
Opracowanie: Marek Meissner
