Problemy numeru alarmowego 112 – wyniki kontroli NIK

Najwyższa Izba Kontroli wykazała, że system powiadamiania ratunkowego w Polsce, mimo sprawnej obsługi połączeń, wciąż ma poważne luki. Jednym z głównych problemów jest brak możliwości wysyłania SMS na numer 112 bez użycia aplikacji Alarm112.

Dariusz Łubian, wicedyrektor Departamentu Administracji Publicznej w NIK, przedstawił na sejmowej Komisji Zdrowia 3 grudnia wyniki kontroli funkcjonowania systemu powiadamiania ratunkowego w zakresie numeru alarmowego 112. 

Kontrola objęła lata 2019–2024 i wykazała, że mimo ogólnie sprawnej obsługi połączeń system nie działa w pełni jednolicie i bezpiecznie. Zdaniem NIK wiele istotnych problemów wciąż nie zostało rozwiązanych. Kontrola objęła Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Urząd Komunikacji Elektronicznej oraz od 10 do 17 centrów powiadamiania ratunkowego.

Brak SMS i danych o dokładnej lokalizacji 

W ocenie NIK jednym z kluczowych uchybień jest brak pełnej obsługi wiadomości tekstowych SMS wysyłanych bezpośrednio na numer 112. Osoby, które nie mogą zadzwonić (np. osoby niesłyszące lub w sytuacjach zagrożenia wymagających ciszy), muszą korzystać z aplikacji Alarm 112. Wymaga to jednak jej wcześniejszego pobrania, założenia konta i zalogowania się, co w nagłych sytuacjach jest często nierealne. W praktyce liczba zgłoszeń dokonywanych przez aplikację jest znikoma, co czyni to rozwiązanie mało skutecznym.

Kolejnym bardzo poważnym problemem są opóźnienia we wdrożeniu systemu Advanced Mobile Location (AML), który automatycznie pokazuje dokładną lokalizację osób wzywających pomocy. Opóźnienie we wdrożeniu tego systemu w Polsce wynosi już 4 lata, ma on ruszyć dopiero w 2027 roku.

Dariusz Łubian przypomniał, że w marcu tego roku wprowadzono zmianę prawną, w wyniku której CPR obsługuje tylko zgłoszenia na numery 112, 997 oraz 998. Połączenia na numer 999 nie trafiają już do CPR.  Zdarzenia wymagające interwencji medycznej pod numerem 112 operatorzy CPR po zebraniu informacji przekazują do dyspozytorów Państwowego Ratownictwa Medycznego.

Łubian zaznaczył, że system CPR w zakresie odbierania połączeń jest generalnie prawidłowy. Średni czas oczekiwania na połączenie z numerem 112 wynosił ok. 9 sekund.

Nieaktualne mapy

NIK wskazała też na poważne braki w danych mapowych wykorzystywanych przez centra powiadamiania ratunkowego. Mapy są często niekompletne i nieaktualne, a dodatkowo nie są na bieżąco aktualizowane dane abonentów telefonów stacjonarnych wraz z ich lokalizacją.

Nieprawidłowością organizacyjną był także brak wyboru (przez MSWiA) jednego operatora telekomunikacyjnego odpowiedzialnego za zapewnienie łączności CPR ze wszystkimi 17 centrami powiadamiania ratunkowego. Zdaniem organu brak jednolitego dostawcy oznacza ryzyko różnic w jakości usług oraz potencjalne zagrożenie dla ciągłości działania systemu.

Dodatkowym problemem pozostaje nieskuteczna walka z fałszywymi zgłoszeniami – mimo ich ogromnej liczby zawiadomienia do organów ścigania są kierowane sporadycznie. Według NIK bez pilnych zmian systemowych bezpieczeństwo obywateli nadal nie będzie w pełni zapewnione.

Metodyka obliczania czasu dotacia 

Jak przekazał podczas posiedzenia wiceminister zdrowia Tomasz Maciejewski, zgodnie z zaleceniami Najwyższej Izby Kontroli resort zdrowia zmienia procedury przyjmowania zgłoszeń przez dyspozytorów medycznych.

Jak wyjaśnił, oznacza to, że „dyspozytorzy nie będą już zbierać danych przekazywanych z numeru alarmowego 112, lecz będą je potwierdzali po uzyskaniu danych określających potrzebę udzielenia pomocy”.

Wiceminister poinformował, że została również opracowana jednolita metodyka obliczania czasu reakcji na zgłoszenie.  Do tej pory precyzyjna ocena tego czasu była utrudniona ze względu na różne czynniki, takie jak odległość do pacjenta, pora dnia czy sytuacja na drogach.

– Dzięki tym zmianom już w przyszłym roku będziemy dysponowali dokładnymi danymi dotyczącymi czasu reakcji na zgłoszenia i skuteczności systemu – zaznaczył Tomasz Maciejewski.

Link do transmisji z posiedzenia na stronie internetowej Sejmu: https://www.sejm.gov.pl/.