Artykuł poglądowy
Poporodowe zaburzenia nastroju – update 2012

Autorzy niniejszej pracy podjęli próbę podsumowania obecnego stanu wiedzy na temat poporodowych zaburzeń nastroju: depresji poporodowej (postpartum depression – PPD), psychozy poporodowej (postpartum psychosis – PP), hipomanii poporodowej (postpartum hypomania – PH) i smutku poporodowego (maternal blues – MB).

Depresja poporodowa (o obrazie epizodu dużej depresji o nasileniu umiarkowanym lub ciężkim) występuje u ok. 7–20% kobiet w połogu. Aktualne dane wskazują, że zwiększone ryzyko jej rozwoju utrzymuje się przez rok po porodzie. Jej najważniejszymi cechami klinicznymi są: niska samoocena, napięcie i hipochondria. Narzędziem stosowanym w badaniach przesiewowych w kierunku tego zaburzenia jest Edynburska Skala Depresji Poporodowej (Edinburgh Postnatal Depression Scale – EPDS). Depresję poporodową uwzględniono wśród kryteriów diagnostycznych zaburzeń należących do spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD) wg Ghaemiego i wsp.

Psychoza poporodowa jest psychiatrycznym stanem nagłym, cechującym się znaczną gwałtownością oraz bardzo szybkim narastaniem nasilenia symptomów opisywanych jako „psychotyczne objawy afektywne z cechami majaczenia”. Występuje ona u 0,1–0,2% kobiet w połogu. Większość (72–80%) przypadków tego zaburzenia rozwija się w przebiegu ChAD lub zaburzenia schizoafektywnego. Psychoza poporodowa jest obligatoryjnym wskazaniem do hospitalizacji. U chorych z PP w przebiegu ChAD podstawą terapii są leki normotymiczne, zazwyczaj w skojarzeniu z atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi.

Hipomania poporodowa najczęściej rozwija się w pierwszym dniu po porodzie, a częstość jej występowania wynosi 10–20%. Jest ona silnym czynnikiem ryzyka wystąpienia PPD. Narzędziem stosowanym w badaniach przesiewowych w kierunku PH jest The ‘Highs’ Questionnaire.

Smutek poporodowy jest zespołem łagodnych, samoograniczających się zaburzeń nastroju występujących w pierwszych dniach połogu. Mimo że często uważa się go za zjawisko fizjologiczne, jest on czynnikiem ryzyka rozwoju PPD lub poporodowych zaburzeń lękowych.

The aim of this paper is to highlight the up-to-date knowledge on postpartum mood disorders: postpartum depression (PPD), postpartum psychosis (PP), postpartum hypomania (PH), and maternal blues (MB).

Postpartum depression (characterized by the features of a moderate or severe major depressive episode) affects about 7-20% of postpartum women. Current evidence suggest that women are susceptible to developing PPD during the entire first year following delivery. The core clinical features of PPD are low self-esteem, tension, and hypochondria. The Edinburgh Postnatal Depression Scale is a standard tool used in screening for PPD. PPD has been included in the Ghaemi et al.’s diagnostic criteria for bipolar spectrum disorders.

Postpartum psychosis is a psychiatric emergency condition, characterized by high severity and rapid deterioration of symptoms, once described as ‘psychosis of delirium-like appearance’. It affects 0.1-0.2% of postpartum women. 72-80% of PP cases are due to bipolar disorder (BD) or schizoaffective disorder. The condition is an obligatory indication for hospitalization. Mood stabilizers (usually in combination with atypical antipsychotics) are a mainstay of therapy for subjects with ‘bipolar’ PP.

Typically PH develops on the first day postpartum. Its prevalence has been estimated at 10-20%. The disorder is a significant risk factor for developing PPD. The ‘Highs’ Questionnaire is a validated tool used in screening for PH.

Maternal blues is a syndrome of mild, self-restricting mood disorders, usually developing in the early postpartum period. Although often considered to be a physiological phenomenon, it is an established risk factor for developing PPD or postpartum anxiety disorders.