Komputerowe versus papierowe narzędzia oceny umiejętności matematycznych dzieci

Tworzenie i stosowanie komputerowych wersji narzędzi do badań psychologicznych staje się w obecnych czasach oczywistym elementem diagnostyki i poradnictwa. Czy programy komputerowe wykorzystywane w tym celu zastąpią wkrótce tradycyjne metody typu papier–ołówek? Jakie zalety tych narzędzi mogą o tym przesądzać? Na czym polega ich przewaga nad metodami tradycyjnymi, a czego takie narzędzia nie zapewnią badaczom? Komputerowe metody pomiaru stosuje się w badaniach szerokiego zakresu funkcji poznawczych i umiejętności, m.in. w ocenie poziomu kompetencji matematycznych i diagnozie zaburzeń umiejętności przetwarzania liczb, takich jak dyskalkulia. Pozwala to na precyzyjny pomiar wskaźników deficytów, który nie jest możliwy przy użyciu testów papierowych lub jest możliwy tylko w ograniczonym stopniu.

Artykuł stanowi próbę krytycznego przeglądu wybranych metod oceny umiejętności matematycznych dzieci, zarówno tradycyjnych (typu papier–ołówek), jak i opracowywanych obecnie metod komputerowych. Opisano w nim narzędzia stworzone i wykorzystywane na świecie, a także stosowane w badaniach naukowych i diagnostyce w Polsce. Celem przeglądu jest porównanie tych narzędzi pod względem ich rzetelności, charakteru i szczegółowości danych uzyskanych za pomocą poszczególnych metod. Przedyskutowano również inne zalety i wady tradycyjnych i komputerowych technik pomiaru wskaźników umiejętności matematycznych lub deficytów w tym zakresie.

Nowadays the development and use of the computerised variant of methods is an obvious part of research and diagnosis, which is widely used in psychological practice. Will these computer-assisted tools used for this purpose replace the traditional paper-pencil tools? What are their advantages and disadvantages in comparison to traditional methods? What could such tools never provide to psychologists? The computerised tests are commonly used for assessment of a broad range of cognitive functions as well as capacities, among others for measurement of mathematical competencies and for diagnosis of deficiencies observed in the case of number processing. It allows us to measure the disorder’s indices in a precise way, which is unobtainable in the case of paper-pencil tools (or it is possible only to a limited extent).

This paper presents the critical review of several selected methods, which are used for assessment of children’s mathematical abilities. Here we describe both traditional paper-pencil tasks as well as computer-assisted ones. The aim of this review is to compare these methods in terms of their reliability, advantages and disadvantages, as well as the details of the data provided by both type of tools used for the measurement of mathematical skills in the case of normal development and in the case of cognitive deficits (e.g. dyscalculia).