Refundacja pomp insulinowych do ponownej analizy

Środowisko diabetologów postuluje refundację pomp insulinowych dla osób po 26. roku życia chorujących na cukrzycę typu 1. Obecnie po przekroczeniu tego wieku pacjenci muszą sami ponosić koszty kupna pompy, sięgające nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Rzecznik Praw Obywatelskich publikuje odpowiedź resortu zdrowia w tej sprawie. 

• Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się z pytaniem do minister zdrowia Izabeli Leszczyny, czy planuje zmiany legislacyjne dotyczące refundacji pomp insulinowych dla osób po 26. roku życia z cukrzycą typu 1
• Na początku kwietnia Ministerstwo Zdrowia przekazało, że nie planuje poszerzenia populacji uprawnionej do tych świadczeń
• Resort zaznaczył, że decyzję podjęto po wnikliwej analizie, wobec braku dowodów naukowych na wyższą skuteczność i bezpieczeństwo leczenia przy użyciu pomp insulinowych
• 4 kwietnia minister zdrowia zdecydowała ponownie zlecić Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji przeanalizowanie zasadności rozszerzenia tego świadczenia o osoby po 26. roku życia
• Resort wyjaśnił, że przekazane informacje były oparte na ostatnich analizach AOTMiT z 2023 r.
• Wcześniej Biuro RPO poprosiło Departament Polityki Lekowej i Farmacji MZ o przekazanie wyników badań naukowych, wskazujących na brak wyższej skuteczności i bezpieczeństwa leczenia przy użyciu pomp insulinowych – na których podstawie resort podjął wcześniejszą decyzję

Skargi do RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich informuje, że do jego biura wpływają skargi zaniepokojonych rodziców pacjentów oraz ich bliskich dotyczące braku refundacji pomp insulinowych dla osób po 26. roku życia chorujących na cukrzycę typu 1 oraz kryteriów systemu ciągłego monitorowania glikemii – CGM.

Tymczasem podawanie insuliny przy użyciu pompy zapewnia chorym bardzo dobre efekty. Mimo że pompa umożliwia prawidłowe wyrównanie glikemii w przypadku wszystkich chorych – co zdecydowanie zmniejsza ryzyko powikłań cukrzycowych, tj. retinopatii, stopy cukrzycowej, dysfunkcji nerek i układu krążenia czy neuropatii – to refundacja jest kierowana wyłącznie do pacjentów poniżej 26. roku życia – czytamy na stronie RPO.

Podobna sytuacja dotyczy systemu CGM. Mimo że refundację rozszerzono na osoby powyżej 26. roku życia z cukrzycą typu 1 lub 3, wymagające intensywnej insulinoterapii, z nieświadomością hipoglikemii, wielu pacjentów nadal nie spełnia tych kryteriów i musi samodzielnie finansować te urządzenia.

Zjednoczeni w cukrzycy Zdaniem ekspertów coraz większy wpływ cukrzycy na system ochrony zdrowia stwarza nadal potrzebę podjęcia kompleksowych działań, również na poziomie europejskim. Szacuje się, że całkowite obciążenie budżetu NFZ kosztami tej choroby to ponad 6 mld zł.

RPO podkreśla, że brak refundacji dla dorosłych pacjentów może prowadzić do nierówności w dostępie do nowoczesnych metod leczenia, czego skutkiem może być pogorszenie stanu zdrowia i zwiększone ryzyko powikłań. Oznacza to, że po osiągnięciu 26. roku życia pacjenci nierzadko są zmuszeni do rezygnacji z terapii pompą insulinową lub systemem CGM ze względu na wysokie koszty – a to stanowi zagrożenie dla ich zdrowia i życia.

Uzasadnienie 

Skarżący się w pismach do RPO podkreślają, że niezbędne jest wydłużenie okresu refundacji pomp insulinowych oraz systemów CGM oraz objęcie nią dorosłych pacjentów, aby zapewnić im ciągłość leczenia na najwyższym poziomie. Za niezbędne uznają także ułatwienie dostępu do nowoczesnych technologii medycznych dla wszystkich pacjentów z cukrzycą typu 1, niezależnie od wieku.

RPO zwraca uwagę, że leczenie insuliną z zastosowaniem pompy insulinowej oraz systemów CGM jest świadczeniem gwarantowanym finansowanym ze środków publicznych zgodnie z rozporządzeniem w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.

Rzecznik tłumaczy, że rozporządzenie to nie koresponduje jednak z rozporządzeniem w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie w zakresie grup osób, którym przysługują produkty wspomagające kontrolę glikemii. Dla przykładu należy wskazać, że zgodnie z lp. 23 załącznika nr 5 do rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej system CMG jest skierowany do dzieci i młodzieży do 26. roku życia z cukrzycą typu 1, leczonym za pomocą pompy insulinowej.

– W tej regulacji nie ma jednak odniesienia do innej grupy osób, tj. chorych powyżej 26. roku życia z cukrzycą typu 1 lub 3, wymagających intensywnej insulinoterapii, którym przysługuje system CMG – zgodnie z rozporządzeniem w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie – wskazuje RPO.

W odpowiedzi na pismo RPO, resort zdrowia wskazał w marcu 2025 r., że nie planuje zmian w warunkach realizacji świadczeń: „Leczenie insuliną z zastosowaniem pompy insulinowej: Założenie pompy insulinowej” oraz „System Ciągłego Monitorowania Glikemii w czasie rzeczywistym (CGM-RT) u dzieci i młodzieży do 26. roku życia z cukrzycą typu 1 leczonych za pomocą pompy insulinowej”.

Resort zdrowia tłumaczył, że decyzja została podjęta po wnikliwej analizie, wobec braku dowodów naukowych na wyższą skuteczność i bezpieczeństwo leczenia przy użyciu pomp insulinowych. Wskazano, że w przeważającej liczbie badań naukowych insulinoterapia przy użyciu pompy insulinowej charakteryzuje się porównywalną skutecznością i bezpieczeństwem jak insulinoterapia metodą wielokrotnych wstrzyknięć.

Ponowna analiza 

W związku z powyższym dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO Piotr Mierzejewski zwrócił się do dyrektor Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji Ministerstwa Zdrowia Katarzyny Piotrowskiej-Radziewicz o nadesłanie wyników badań naukowych wskazujących na brak wyższej skuteczności i bezpieczeństwa leczenia przy użyciu pomp insulinowych, na których podstawie minister zdrowia podjęła swą decyzję.

Odpowiedź Jerzego Szafranowicza, podsekretarza stanu w MZ, ukazała się 4 kwietnia.

Wiceminister zdrowia poinformował, że przekazane informacje oparte były na ostatnich analizach AOTMiT z 2023 r.

– Niezależnie od powyższego, w związku ze złożoną w połowie marca br. przez ekspertów Kartą Świadczenia Opieki Zdrowotnej, Ministerstwo Zdrowia zdecydowało ponownie zlecić AOTMiT przeanalizowanie zasadności rozszerzenia populacji uprawnionej do korzystania ze świadczenia „Leczenie insuliną z zastosowaniem pompy insulinowej. Założenie pompy insulinowej” finansowanego ze środków publicznych o osoby po 26. roku życia – przekazał Szafranowicz.

Pismo Ministerstwa Zdrowia poniżej: