Czy antybiotykoterapia może stanowić alternatywę dla appendektomii w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego?
Autor: Andrzej Kordas
Data: 24.06.2015
Źródło: Salminen P, Paajanen H, Rautio T, et al. Antibiotic Therapy vs Appendectomy for Treatment of Uncomplicated Acute Appendicitis: The APPAC Randomized Clinical Trial. JAMA. 2015;313(23):2340-2348. doi:10.1001/jama.2015.6154.
W ostatnim czasie pojawiło się kilka publikacji sugerujących, iż niepowikłane przypadki ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego mogą być skutecznie leczone za pomocą antybiotyków i nie ma wówczas konieczności przeprowadzania appendektomii. Paulina Salminen i wsp. zaprojektowali badanie, którego celem było porównanie obu powyższych metod leczenia niepowikłanego ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego potwierdzonego za pomocą tomografii komputerowej. Wyniki badania opublikowano na łamach The Journal of the American Medical Association.
Wieloośrodkowym, randomizowanym badaniem APPAC przeprowadzonym w Finlandii pomiędzy listopadem 2009 r. a czerwcem 2012 r. objęto grupę 530 pacjentów (w wieku 18 – 60 lat) z niepowikłanym ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego potwierdzonym za pomocą tomografii komputerowej. Pacjentów losowo kwalifikowano do grupy leczonej za pomocą wczesnej appendektomii metodą klasyczną (n=273) lub grupy leczonej antybiotykami (n= 257). Pacjenci z grupy leczonej antybiotykami otrzymywali ertapenem dożylnie w dawce 1g/dzień przez 3 dni, a przez następny tydzień lewofloksacynę doustnie w dawce 500 mg/dzień oraz metronidazol w dawce 3 x 500 mg. Następnie pacjentów z tej grupy obserwowano przez 1 rok.
U 272 pacjentów (99.6%) z grupy leczonej chirurgicznie pomyślnie przeprowadzono appendektomię (95% CI, 98.0% - 100.0%). 70 pacjentów leczonych pierwotnie antybiotykami wymagało appendektomii w czasie jednego roku obserwacji (27.3%; 95% CI, 22.0% - 33.2%), natomiast 186 (72.7%; 95% CI, 66.8% to 78.0%) nie wymagało appendektomii w czasie rocznej obserwacji. Spośród 70 pacjentów wymagających appendektomii po wcześniejszej antybiotykoterapii 58 (82.9%; 95% CI, 72.0% to 90.8%) miało wykonywany zabieg z powodu niepowikłanego ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, 7 (10.0%; 95% CI, 4.1% to 19.5%) z powodu powikłanego ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, natomiast u 5 pacjentów (7.1%; 95% CI, 2.4% to 15.9%) nie potwierdzono zapalenia wyrostka robaczkowego, jednakże zdecydowano się na zabieg z powodu podejrzenia nawrotu choroby. Nie wykazano obecności ropni oraz innych poważnych komplikacji związanych z opóźnioną appendektomią u pacjentów leczonych pierwotnie antybiotykami.
Reasumując, większość pacjentów leczonych pierwotnie antybiotykami z powodu niepowikłanego ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego nie wymagało appendektomii w czasie rocznej obserwacji, natomiast u tych, którzy zabiegu wymagali nie odnotowano częstszego występowania poważnych powikłań.
U 272 pacjentów (99.6%) z grupy leczonej chirurgicznie pomyślnie przeprowadzono appendektomię (95% CI, 98.0% - 100.0%). 70 pacjentów leczonych pierwotnie antybiotykami wymagało appendektomii w czasie jednego roku obserwacji (27.3%; 95% CI, 22.0% - 33.2%), natomiast 186 (72.7%; 95% CI, 66.8% to 78.0%) nie wymagało appendektomii w czasie rocznej obserwacji. Spośród 70 pacjentów wymagających appendektomii po wcześniejszej antybiotykoterapii 58 (82.9%; 95% CI, 72.0% to 90.8%) miało wykonywany zabieg z powodu niepowikłanego ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, 7 (10.0%; 95% CI, 4.1% to 19.5%) z powodu powikłanego ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, natomiast u 5 pacjentów (7.1%; 95% CI, 2.4% to 15.9%) nie potwierdzono zapalenia wyrostka robaczkowego, jednakże zdecydowano się na zabieg z powodu podejrzenia nawrotu choroby. Nie wykazano obecności ropni oraz innych poważnych komplikacji związanych z opóźnioną appendektomią u pacjentów leczonych pierwotnie antybiotykami.
Reasumując, większość pacjentów leczonych pierwotnie antybiotykami z powodu niepowikłanego ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego nie wymagało appendektomii w czasie rocznej obserwacji, natomiast u tych, którzy zabiegu wymagali nie odnotowano częstszego występowania poważnych powikłań.
