Ortopedzi z Łodzi stosują nowatorskie metody leczenia pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym

Klinika Ortopedii i Traumatologii z Pododdziałem Chirurgii Ręki Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi jest czołowym ośrodkiem w kraju, jeśli chodzi o operacje ręki spastycznej u dzieci z porażeniem mózgowym i innymi chorobami neurologicznymi. Swoim pacjentom, którzy przyjeżdżają z całej Polski, ortopedzi oferują kompleksowe leczenie – zajmują się zarówno kończynami dolnymi, jak i górnymi, przywracając ich częściową sprawność tak, by pacjenci zyskali możliwość np. chodzenia z pomocą balkonika czy samodzielnego spożywania posiłków.

– Zajmujemy się leczeniem dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym i innymi problemami neurologicznymi powodującymi dysfunkcję porażeniową kończyn górnych i dolnych. W terapii stosujemy m.in. toksynę botulinową, która powoduje czasowe ograniczenie funkcji mięśnia. Dzięki temu zarówno rehabilitacja, jak i cały proces leczniczy pacjenta przebiegają sprawniej. Możemy przez to uniknąć utrwalonych przykurczy stawów, które utrudniają funkcje, a nawet w przypadku bardzo ciężkich porażeń opiekę i pielęgnację pacjenta – podkreśla dr n. med. Paweł Flont z Kliniki Ortopedii i Traumatologii ICZMP.

Jak dodaje kierownik kliniki, dr n. med. Krzysztof Małecki, nie wszyscy rodzice dzieci z porażeniem mózgowym wiedzą o możliwości takiego leczenia, bo są to procedury wykonywane w Polsce od niedawna. Specjaliści z łódzkiego ośrodka stworzyli program terapii, opierając się na standardach francuskich i amerykańskich. Cztery lata temu zaczynali od najprostszych zabiegów, stopniowo rozszerzając ich zakres, i teraz w ramach ubezpieczenia NFZ wykonują dokładnie to samo, co jest robione w ośrodkach na zachodzie Europy.

– Stosując toksynę botulinową od wczesnych lat dziecięcych, możemy opóźnić powstawanie niekorzystnych przykurczy, a w niektórych sytuacjach nawet zapobiec ich tworzeniu się. Toksyna ułatwia stosowanie protez i ogólnie poprawia stan pacjenta, jego funkcjonowanie w życiu codziennym. Dzieci są zadowolone, bo wiele czynności, jak trzymanie łyżki i widelca, rysowanie, pisanie, mogą wykonać samodzielnie – zaznacza dr Flont.

Gdy toksyna botulinowa przestaje działać i jej efekty są mniej odczuwalne, ortopedzi wdrażają leczenie operacyjne, w zależności od potrzeby dotyczące kończyn dolnych, stawów biodrowych, kończyn górnych.

– Poprawiamy funkcje w zakresie chodzenia, poprawiamy ukształtowanie stopy, czyli deformacje, które pojawiają się wtórnie w wyniku porażenia. Umożliwiamy dzieciom poruszanie się np. z użyciem balkonika. Gdy pacjent jest w ciężkim neurologicznie stanie, deformacja stopy może całkowicie uniemożliwiać włożenie obuwia, co dla samych dzieci i ich rodziców ma kolosalne znaczenie – wyjaśnia dr Flont.

W procesie opieki i leczenia pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym czy innymi problemami neurologicznymi ortopeda jest jedynie częścią całego zespołu leczącego – są w nim neurolodzy, neurochirurdzy, rehabilitanci, lekarze rehabilitacji i wielu innych specjalistów. Kompleksowość pozwala uzyskać jak najlepszy wynik leczenia.

– Jesteśmy jednym z niewielu ośrodków w kraju, które wykonują wszystkie zabiegi dotyczące kończyn dolnych i górnych. Wprowadziliśmy program leczenia kompleksowego jednoetapowego wszystkich deformacji kończyny górnej. U dzieci z chorobami neurologicznymi walczymy przede wszystkim ze spastycznością. To wzmożone napięcie mięśni dotyka także np. dorosłych pacjentów po udarach. Jako jedyny ośrodek w Polsce wykonujemy wszystkie zabiegi kompleksowo i jednoczasowo – podkreśla dr Małecki.

Leczenie operacyjne polega na zmniejszaniu nieprawidłowego napięcia mięśni i wzmacnianiu tych słabszych. Wykonywane są m.in. hiperselektywne neurotomie nerwów odpowiedzialnych za nieprawidłowe ustawienie ręki. Korygowane są także zaburzenia wynikające z nieprawidłowego układu kostnego czy stawowego.

Zdaniem ortopedów z łódzkiego ośrodka bardzo ważna jest dobra kwalifikacja pacjentów. Korekcje ręki spastycznej można stosować u dzieci od mniej więcej 5. roku życia. Najwięcej pacjentów ma od 5 do 12 lat, choć zdarzają się też przypadki kwalifikacji młodszych dzieci. Można je operować, jeśli ich poziom intelektualny gwarantuje późniejszą współpracę podczas rehabilitacji. W łódzkiej klinice co tydzień wykonuje się co najmniej jeden zabieg dotyczący spastyczności ręki. Operacje kończyn dolnych to już codzienność.

Dziecięce porażenie mózgowe to najczęstsza niepełnosprawność występująca u dzieci w Polsce. Dotyka czterech na tysiąc noworodków.