Fundacja na rzecz Nauki Polskiej – stypendia na START przyznane

Najzdolniejsi młodzi naukowcy w Polsce odebrali prestiżowe stypendia START, przyznawane przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej. Laureatami są młode badaczki i badacze z różnych dziedzin nauki, w tym z biologii i medycyny, którzy mają wybitne osiągnięcia naukowe. W tym roku stypendia zostały wręczone po raz 33. – 14 czerwca na Zamku Królewskim w Warszawie.

Program START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej jest najstarszym w Polsce programem stypendialnym dla najlepszych młodych naukowców reprezentujących wszystkie dziedziny nauki.

Motywacja dla najlepszych

Jego celem jest wspieranie wybitnych młodych uczonych i zachęcanie ich do dalszego rozwoju naukowego. Laureaci i laureatki programu START w edycji 2025 otrzymają roczne stypendium w wysokości 30 tys. zł. Łączna kwota przeznaczona przez FNP na stypendia w 33. konkursie w programie START to ponad 3 mln zł.

– Wspieranie młodych naukowców to inwestycja w przyszłość nauki i innowacji. Laureaci i laureatki tegorocznego konkursu w programie START udowadniają, że w Polsce mamy duży potencjał badawczy i kreatywność na światowym poziomie. Jesteśmy dumni, że możemy towarzyszyć stypendystom w rozwoju ich kariery naukowej i wierzymy, że ich osiągnięcia przyczynią się do realnych zmian w wielu dziedzinach życia – mówi prof. Maciej Żylicz, prezes zarządu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Ponad 700 kandydatów

Do tegorocznego konkursu zgłoszono 725 wniosków. Laureaci i laureatki programu START zostali wybrani w drodze wieloetapowego konkursu, w którym oceniano jakość ich dotychczasowego dorobku naukowego. 32 proc. wszystkich nagrodzonych posiada stopień doktora (w Polsce przeciętny wiek uzyskiwania doktoratu wynosi około 35 lat).

Wśród nagrodzonych w tym roku najwięcej badaczy i badaczek reprezentuje nauki biologiczne,  medyczne  i nauki o Ziemi – 30 stypendiów.

Na czele rankingu instytucji, z których pochodzi największa liczba laureatów i laureatek, uplasowały się:

• Uniwersytet Warszawski (15 stypendystów),
• Uniwersytet Jagielloński (14 stypendystów),
• instytuty Polskiej Akademii Nauk, z których pochodzi łącznie 13 stypendystów.

Pozostałe uczelnie, z których rekrutują się zwycięzcy, to:

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (10),
• Politechnika Wrocławska (8),
• Uniwersytet Gdański (5).

Nagrody otrzymało 100 laureatów  (13,8 proc. spośród ubiegających się o stypendium); 67 mężczyzn i 33 kobiety. 32 proc. laureatów (32 osoby) ma stopień doktora (w momencie składania wniosku); w tym 13 kobiet i 19 mężczyzn.

Dziedziny najczęściej reprezentowane przez laureatów wg liczby nagrodzonych:

• nauki biologiczne,  medyczne  i nauki o Ziemi (30 stypendiów),
• nauki chemiczne i nauki o materiałach (23 stypendiów),
• nauki humanistyczne i społeczne (18 stypendiów),
• nauki techniczne (17 stypendiów),
• nauki fizyczne i matematyczne (12 stypendiów).

Miasta, z których pochodzi najwięcej stypendystów:

• Warszawa (27 stypendystów),
• Kraków (22 stypendystów),
• Wrocław (15 stypendystów),
• Poznań (13 stypendystów),
• Gdańsk (11 stypendystów).

Pełną listę nagrodzonych można znaleźć na stronie internetowej fundacji: www.fnp.org.pl.

Granty dla wybitnych 

Fundacja przyznaje również w programie START wyróżnienia kandydatom i kandydatkom, których osiągnięcia badawcze zostały ocenione przez recenzentów konkursu jako wybitne.

Stypendia tych osób zostaną podwyższone do kwoty 38 tys. zł. W tym roku wyróżnienia otrzymali:

• lek. Jędrzej Chrzanowski (Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Wydział Lekarski) – nauki przyrodnicze i medyczne,
• mgr Jakub Zakrzewski (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Chemii) – nauki chemiczne i o materiałach,
• mgr Sebastian Borówka (Uniwersytet Warszawski, Centrum Nowych Technologii) – nauki techniczne i ścisłe,
• mgr Michalina Kowala (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Prawa i Administracji) – nauki humanistyczne i społeczne.

Nagrody specjalne

W ramach programu START przyznawane jest również stypendium im. Barbary Skargi. Może je otrzymać osoba, której badania wyróżniają się odważnym przekraczaniem granic pomiędzy różnymi dziedzinami nauki, otwierają nowe perspektywy badawcze i tworzą nowe wartości w nauce.

Tegoroczną laureatką została mgr Alexandra Staniewska (Wydział Antropologii i Kulturoznawstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu).

Od roku 2015 r. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej w programie START przyznaje wyróżnienie im. prof. Adama Sobiczewskiego. Może je otrzymać laureat prowadzący badania naukowe w dziedzinie matematyki, fizyki teoretycznej bądź astronomii. Ponadto głównym kryterium wyróżnienia jest wyjątkowo wysoka jakość dorobku naukowego kandydata. W tym roku otrzymał je mgr Stanisław Kurdziałek (Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski).

W bieżącym konkursie po raz czwarty przyznane zostało stypendium z wyróżnieniem im. prof. Wacława Szybalskiego, które otrzymać może wybitny młody naukowiec prowadzący badania w dziedzinach nauki uprawianych przez fundatora, czyli biotechnologii, genetyce lub biologii molekularnej. Stypendium otrzymała mgr Paulina Kamińska (Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski).

Fundusze z budżetu i od prywatnych darczyńców

Stypendia w konkursie 2025 zostaną sfinansowane z budżetu fundacji, a także przez prywatnych i instytucjonalnych darczyńców (Fundacja TVN i Fundacja PKO Banku Polskiego) oraz z wpłat 1,5 proc. podatku dochodowego. Nabór wniosków do kolejnego konkursu rozpocznie się jesienią br.

Krótka historia nagrody

Stypendia START są przyznawane przez FNP od 1993 r. Do 2025 r. włącznie FNP nagrodziła 3600 osób i przyznała 4236 stypendiów (w latach 2002–2015 istniała możliwość otrzymania stypendium START dwukrotnie) w łącznej wysokości ponad 99,5 mln zł.

Stypendia START stanowią wyróżnienie dla młodych naukowców, którzy – choć dopiero rozpoczynają karierę naukową – mogą się już wykazać znaczącymi osiągnięciami badawczymi. Mogą o nie się ubiegać młodzi naukowcy do 30. r.ż. (lub starsi, jeżeli korzystają z regulaminowych możliwości przedłużenia).

Dorobek kandydatów – udokumentowany patentami lub publikacjami w uznanych polskich i zagranicznych periodykach naukowych – jest oceniany przez uczonych będących autorytetami w swoich dziedzinach.