Jak postępować z pacjentem geriatrycznym?

– Dla pacjentów powyżej 65. roku życia z wielochorobowością najważniejsze jest, aby docenić ich osobiste potrzeby i priorytety. Powinniśmy tak określać terapie, aby pomóc seniorom realizować swoje cele – powiedział prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzicki podczas 13. Kongresu Starzenia – Pacjent 65+ w Codziennej Praktyce Lekarskiej.

W Gdańsku od 12 do 14 czerwca 2025 roku odbył się 13. Kongres Starzenia – Pacjent 65+ w Codziennej Praktyce Lekarskiej, którego organizatorem było Wydawnictwo Medyczne Termedia. W trakcie trzydniowego wydarzenia zostały przedstawione najnowsze i najistotniejsze doniesienia medyczne dotyczące określonych chorób typowych dla okresu starzenia, a także rekomendowane wytyczne diagnostyczne i terapeutyczne.

Interesujące wykłady i dyskusje

Kongres, który od trzynastu lat cieszy się wielkim zainteresowaniem, zgromadził niemal 700 uczestników. Podczas 19. sesji i 50. zagadnień tematycznych mogli oni kompleksowo przygotować się do pracy z pacjentami po 60. roku życia.

W kongresie wzięło udział niemal 50 wybitnych wykładowców, którzy z ogromnym zaangażowaniem przekazali swoją wiedzę z wielu dziedzin medycyny.

Pierwszego dnia eksperci poruszyli m.in. tematy leczenia bólu, profilaktyki przeciwudarowej i leczenia udarów, leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów, diagnozy i terapii depresji, zaburzeń lękowych oraz demencji. Nie zabrakło również wykładu i dyskusji poświęconych wielochorobowości i ustalaniu priorytetów diagnostycznych oraz terapeutycznych. Głos zabrali m.in. kierownik naukowy kongresu prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzicki, dr hab. n. med. Jarosław Woroń, prof. dr hab. n. med. Bartosz Karaszewski, dr n. med. Marek Widenka, dr hab. n. med. Sławomir Murawiec.

Pacjent 65+ z wielochorobowością – potrzeby i wyzwania 

Prof. Tomasz Grodzicki podczas sesji otwarcia podkreślił, że zadaniem klinicystów wobec pacjentów 65+ z wielochorobowością jest określenie priorytetów diagnostycznych i terapeutycznych.

– Naszym celem jest wskazanie, jak postępować z osobami starszymi zmagającymi się z konkretnymi chorobami – migotaniem przedsionków, nadciśnieniem, cukrzycą, zaburzeniami pamięci, niedoborami witaminy D.  Kiedy trzynaście lat temu rozpoczęliśmy ten kongres, mieliśmy w Polsce 20 proc. osób, które przekroczyły 60. rok życia. W tej chwili osób starszych jest około 10 milionów. Liczba ta cały czas rośnie – powiedział prof. Grodzicki.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego pod koniec 2022 r. liczba ludności Polski wyniosła 37,8 mln, w tym około 9,8 mln stanowiły osoby w wieku 60 lat i więcej (25,9 proc.) Najliczniejszą grupę (25,7 proc.) stanowiły osoby w wieku od 65 do 69 lat.

W następnym roku obserwowano kontynuację procesu starzenia się ludności w naszym kraju. Na koniec 2023 r. liczba osób w wieku 60 lat i więcej wyniosła 9,9 mln i w stosunku do roku poprzedniego zwiększyła się o 1,0 proc. Udział osób starszych w populacji mieszkańców Polski osiągnął poziom 26,3 proc, co oznacza wzrost o 0,4 pkt proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.

– W ciągu kilkunastu lat utrzymywał się trend dłuższego przeżycia zarówno kobiet, jak i mężczyzn, co związane było między innymi z sukcesami w medycynie. Tendencję tę zaburzyła pandemia COVID-19, bowiem średnia długość życia, czyli przeciętna liczba lat po 60. roku życia, spadła u kobiet oraz mężczyzn o 2 lata. Na szczęście udało się odwrócić ten negatywny trend i wrócić do stanu z 2019 roku – wskazał prof. Grodzicki.

Pomóżmy seniorom realizować cele 

Odnosząc się do świadczenia opieki nad pacjentami geriatrycznymi ocenił, że „popełniamy błąd w tym, że leczymy choroby a nie chorego".

– Leczymy te schorzenia, w których czujemy się komfortowo. Gdy tracimy ten komfort, wysyłamy pacjenta do innego specjalisty, który leczy swoją ulubioną chorobę i ten chory krąży po systemie. Nie uwzględniamy ogólnego stanu zdrowia. Koncentrujemy się na wynikach badań, śledzimy wskaźniki biochemiczne, ponieważ jest to łatwiejsze niż oglądanie chorego. Skupiamy się na leczeniu każdej choroby świata u pacjenta w terminalnej fazie choroby, a tymczasem to, czego najbardziej on potrzebuje, to silne leki przeciwbólowe – mówił prof. Grodzicki.

Zdaniem specjalisty należy wsłuchać się w pacjenta i opracować taką ścieżkę terapeutyczną, która spełni jego oczekiwania związane z wykonywaniem określonych funkcji społecznych.

– Co jest najważniejsze dla pacjentów 65+ z wielochorobowością? Ważne jest to, aby docenić ich osobiste potrzeby i priorytety. One są bardzo różne, ale warto je ustalić, gdyż celem naszej terapii jest to, abyśmy byli w stanie tym pacjentom pomóc. Starajmy się określać trapie w taki sposób, aby seniorzy mogli realizować swoje cele, takie jak chociażby uczestnictwo w urodzinach wnuka, wyjście na zakupy czy na spacer. To nam niestety umyka – powiedział specjalista.

Pacjent 65+ w gabinecie lekarza 

Kolejny dzień kongresu przebiegał równie interesująco. Podczas pierwszej sesji omówiono kwestie związane z metabolizmem osób starszych w kontekście pułapek żywieniowych. Swój wykład wygłosili prof. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak, dr hab. n. med. Alina Kuryłowicz oraz prof. dr hab. n. med. Zbigniew Gaciong. Tego dnia omówione zostały również kwestie z obszaru pulmonologii, wakcynologii, a także tematy interdyscyplinarne.

Podczas drugiego dnia kongresu odbyły się warsztaty poświęcone zasadom leczenia bólu u osób starszych – kiedy teoria spotyka się z praktyką. Poprowadził je dr n. med. Marek Widenka.

Pacjent 65+ interdyscyplinarnie 

Trzeciego dnia konferencji odbyły się m.in. sesje neurologiczna i urologiczna. Prof. dr hab. n. med. Piotr Chłosta opowiedział o neurogennych przyczynach dolegliwości ze strony układu moczowego. Dr n. med. Magdalena Boczarska-Jedynak poruszyła tematykę choroby Parkinsona, z kolei dr n. med. Aleksandra Wierzbicka-Wichniak omówiła przypadki pacjentów z bezsennością.

W trakcie kongresu była mowa również o dylematach terapeutycznych dotyczących leczenia przeciwkrzepliwego u pacjentów z wielochorobowością, o wyzwaniach diagnostycznych i terapeutycznych w zakresie chorób sercowo-naczyniowych oraz o nowych możliwościach bezpłatnej profilaktyki pacjentów 65+ przeciw RSV i pneumokokom.