Szczepienie przeciwko wirusowi RS – nowe badania

Badania szkockich naukowców wykazały, że szczepienie matek przeciwko RSV wiąże się ze znacznym zmniejszeniem ryzyka hospitalizacji ich niemowląt z powodu infekcji dolnych dróg oddechowych wywołanych przez tego wirusa. Dotyczy to również dzieci urodzonych przedwcześnie.

Wyniki badania opublikowało czasopismo „Lancet Infectious Diseases”.

Syncytialny wirus oddechowy (RSV) jest przenoszony drogą kropelkową i wywołuje infekcje dróg oddechowych. Największe zagrożenie stanowi dla dzieci w wieku do dwóch lat, zwłaszcza przedwcześnie urodzonych, oraz dla seniorów. Obecnie nie ma szczepionki przeciw temu wirusowi, która uodparniałaby dzieci, istnieje natomiast możliwość podawania im przeciwciał ochronnych (tzw. immunizacja bierna).

Niedawno wprowadzono też szczepionki przeciwko RSV dla kobiet ciężarnych, które mają uchronić niemowlęta przed ciężkim przebiegiem infekcji tym wirusem.

Udało się zapobiec hospitalizacji 

Naukowcy pod kierunkiem dr Isobel McLachlan z Public Health Scotland w Glasgow – szkockiej agencji odpowiedzialnej za ochronę zdrowia publicznego – prowadzili badanie populacyjne na temat skuteczności jednej ze szczepionek przeciwko wirusowi RS podawanej kobietom ciężarnym. Była to szczepionka RSVpreF, w której skład wchodzą dwa rekombinowane białka F wirusa RS podgrupy A i B. Białka te są niezbędne do zakażenia organizmu przez RSV, a także są głównym celem przeciwciał wytwarzanych po szczepieniu.

Badaniem objęto dzieci urodzone w okresie od 12 sierpnia 2024 r. do 31 marca 2025 r. Porównywano 354 dzieci przyjętych do szpitala przed 90. dniem życia z powodu infekcji dolnych dróg oddechowych wywołanej RSV z grupą kontrolną, tj. 3511 dzieci dobranych pod względem wieku po narodzinach oraz wieku ciążowego (czas trwania ciąży liczony od pierwszego dnia ostatniej miesiączki). Zakażenie RSV potwierdzano przy pomocy testu PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy) – w ciągu 14 dni przed przyjęciem lub 2 dni po przyjęciu do szpitala. Niemowlęta z grupy kontrolnej nie miały wcześniej żadnych objawów zakażenia RSV.

Dzieci uznawano za uodpornione przeciw RSV, jeśli ich mama otrzymała szczepionkę RSVpreF wcześniej niż 14 dni przed porodem, za nieoptymalnie uodpornione, jeśli zaszczepiono ją do 14. dnia przed porodem, oraz za niezaszczepione, jeśli mamie nie podano żadnej dawki szczepionki podczas ciąży.

Okazało się, że niemowlęta kobiet, które zostały zaszczepione wcześniej niż 14 dni przed porodem, miały o ponad 82 proc. niższe ryzyko hospitalizacji z powodu infekcji dolnych dróg oddechowych wywołanej RSV w porównaniu z dziećmi niezaszczepionych kobiet. Oznacza to, że w okresie objętym badaniem udało się zapobiec około 219 przyjęciom do szpitala.

Skuteczność szczepionki u wcześniaków 

Skorygowana skuteczność szczepionki w zapobieganiu hospitalizacjom z powodu zakażeń RSV była wysoka i wyniosła 89,9 proc. u wcześniaków i 81,5 proc. u noworodków urodzonych o czasie.

Nieoptymalne uodpornienie przeciwko RSV nie zapewniało wyraźnej ochrony w porównaniu z brakiem szczepienia.

Jak napisali autorzy pracy, uzyskane wyniki wskazują, że szkocki program szczepienia ciężarnych kobiet szczepionką RSVpreF rocznie może zapobiegać setkom kolejnych hospitalizacji niemowląt z powodu infekcji dolnych dróg oddechowych wywołanych wirusem RS. Warunkiem jest jednak zwiększenie jego zasięgu.

Ich zdaniem wysiłki mające na celu zwiększenie dostępu do szczepień przeciw wirusowi RS w ramach opieki przedporodowej oraz edukacja na temat korzyści z nich płynących są kluczem do tego, aby zmaksymalizować wpływ tych szczepień na zdrowie publiczne na całym świecie.