Elektroniczne zdrowie potrzebuje większego wsparcia systemowego

Brak szybkiej ścieżki wdrażania rozwiązań opartych na technologiach medycznych, niepotrzebne ograniczanie dostępności teleporad, niedostateczny dialog i bariery biurokratyczne. To tylko niektóre kwestie, które zdaniem ekspertów wymagają pilnej poprawy, jeśli chcemy, by w Polsce rozwijały się innowacyjne rozwiązania e-zdrowia.

Według ekspertów przed sektorem elektronicznego zdrowia stoi obecnie sporo wyzwań. To m.in.: cyberbezpieczeństwo, zbudowanie zaufania do technologii, przeciwdziałanie nadużyciom, a także stworzenie bezpiecznego systemu, w którym pacjent może skorzystać z teleporad i jednocześnie mieć gwarancję, że w razie potrzeby zostanie ona zastąpiona realnym kontaktem z lekarzem. 

Potencjał telemedycyny 

Dr Paweł Kaźmierczyk, radca prawny, wskazał na liczne przeszkody, które hamują rozwój technologii medycznych w Polsce.

 – System prawny to z jednej strony morze przepisów, które już jest przed nami, ale to jest morze, na którym ciągle występują sztormy w postaci kolejnych nowelizacji. A też nie zawsze kolejne przepisy są ze sobą spójne, czasami pojawiają się nowe bariery, które telemedycynę utrudniają lub ograniczają. Chcielibyśmy zaproponować cykliczny przegląd tego typu regulacji oraz pewnych zmian na rynku, które następują, tak aby zapewnić mechanizm naprawiania tego, co mogłoby zostać poprawione, aby telemedycyna z jednej strony mogła nadal się rozwijać, ale z drugiej miała zapewnioną możliwość usuwania potencjalnych barier, które mogą się ujawniać, niekoniecznie nawet intencjonalnych – podkreślił. 

Ciągle napotykamy ograniczenia systemowe ►– Nie umiemy wdrażać nowych technologii, jak to robią kraje zachodniej Europy. Nie ma współpracy między nauką a biznesem – mówił prof. dr hab. n. med. Piotr Buszman.

Jako jeden z przykładów podał zmienione standardy teleporad udzielanych w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej, które ograniczają prawo skorzystania z tej formy świadczenia m.in. w przypadku pacjentów pierwszorazowych oraz chorujących przewlekle, u których nastąpiło zaostrzenie choroby. Uzasadnieniem modyfikacji przepisów było ryzyko nadużywania teleporad, jak zaznaczył jednak prawnik, sztywne wyłączenia spowodowały, że podejście do tej formy leczenia jest niekonsekwentne.

Inną poważną barierą pozostaje też długotrwały i nieefektywny proces dodawania do koszyka tzw. świadczeń gwarantowanych rozwiązań opartych na telemedycynie. Powoduje to, że pacjenci nie mogą korzystać z potencjalnie korzystnych dla nich sposobów leczenia finansowanych z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia, a nawet jeśli procedurę uda się przeprowadzić, trwa to latami. Powoduje to, że staje się ona przestarzała, bo technologia rozwija się obecnie bardzo szybko.

Budowanie cyfrowego ekosystemu

W ocenie dr Kaźmierczyka należy pełnoprawnie i bezpiecznie umiejscowić teleporady w systemie ochrony zdrowia. Dodał też, że jeśli chcemy korzystać z rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji, musimy podejść do tego w sposób uporządkowany, zaczynając od zbudowania cyfrowego ekosystemu.

Bez sprawnego obiegu danych nie uda się bowiem wdrożyć nowych rozwiązań technologicznych. Konieczne jest przede wszystkim zdefiniowanie priorytetów inwestycyjnych oraz regulacyjnych, koniecznych do bezpiecznego i odpowiedniego wdrażania AI, a także wsparcie badań, pilotaży, walidacji klinicznej oraz interoperacyjnych rozwiązań systemowych. 

Łukasz Sosnowski, dyrektor Departamentu e-Zdrowia w Ministerstwie Zdrowia, wskazał, że priorytetami resortu zdrowia w przyszłym roku powinno być m.in. wdrożenie ścieżki dla innowacji.

– Musimy mieć przestrzeń na to, aby zrozumieć, jak się wdraża innowacje, jakie są sukcesy, jakie są pułapki, bo tak wygląda krzywa uczenia się. Każda innowacja, każda zmiana wymaga pewnych kosztów i dojścia do tego, aby zrozumieć, jak takie zmiany się wprowadza – powiedział.

Drugi obszar, nad którym chce pracować ministerstwo, to dialog i wzajemna otwartość między systemami IT a ich odbiorcami i użytkownikami w ramach ochrony zdrowia. W tym zakresie konieczne jest bowiem lepsze porozumienie.

– Nawet przykłady europejskie pokazują, że ten obszar może się zmieniać, lepiej funkcjonować, ku zadowoleniu wszystkich stron – ocenił Sosnowski.

Przeczytaj także: „Inwestycja w digitalizację zwróci się w oszczędnościach”.