123RF
Wstrząśnienie mózgu można monitorować badając mocz
Redaktor: Monika Stelmach
Data: 18.01.2022
Źródło: Paweł Wernicki/PAP
| Tagi: | wstrząśnienie mózgu, diagnostyka |
Obecne w moczu białka wskaźnikowe (biomarkery), które odróżniają osoby z wstrząśnieniem mózgu i bez niego, mogą zrewolucjonizować diagnostykę i leczenie tego urazu – informuje pismo „Neurology”.
Przyczyną wstrząśnienia mózgu może być bezpośredni uraz głowy, a także uraz wynikający z gwałtownego przyśpieszenia i zwolnienia ruchu głowy (jak w wyniku wypadku samochodowego u kierowcy z zapiętym pasem bezpieczeństwa). To uraz częsty wśród sportowców – bokserów, piłkarzy czy narciarzy. Jego skutki w większości przypadków są przemijające, chociaż mogą się utrzymywać przez dni, tygodnie, a nawet dłużej.
Do najczęstszych objawów wstrząśnienia mózgu należą bóle głowy, przejściowa utrata przytomności (zazwyczaj trwająca krócej niż godzinę), splątanie, niepamięć okoliczności urazu, zawroty głowy, nudności, wymioty, niewyraźna mowa, spowolnienie i zmęczenie. W ciągu godzin lub dni po urazie utrzymują się zaburzenia koncentracji i pamięci, wzmożona wrażliwość na hałas i światło, zaburzenia snu, depresja, zaburzenia węchu i smaku. Bóle i zawroty głowy mogą trwać nawet do kilku miesięcy po urazie.
Wstrząśnienie mózgu może być bardzo trudne do zdiagnozowania i wyśledzenia. Oznaki urazu często nie są widoczne na rutynowych skanach mózgu i nie ma jednoznacznego testu diagnostycznego. Zwykle wstrząśnienie mózgu diagnozuje się na podstawie objawów, a u sportowców – porównania z testem wyjściowym, jeśli został zrobiony. Ale objawy wstrząsu mózgu są niespecyficzne, niewiarygodne i łatwo zakłócane przez emocje.
– Sportowcy zwykle chcą wrócić do swojego sportu, więc wiele razy mówią: „Czuję się świetnie, doktorze”, narażając się na ryzyko, jeśli doznają drugiego urazu mózgu. Mieliśmy też jednak wiele dzieci, które przychodziły zmartwione, mówiąc: „Nie radzę sobie tak dobrze w szkole, gram w piłkę nożną. Czy może to być wstrząśnienie mózgu?”. Byłoby wspaniale, gdyby test mógł po prostu powiedzieć nam tak lub nie – opowiada dr William Meehan, lekarz z Department of Sports Medicine w Boston Children's Hospital i dyrektor Micheli Center for Sports Injury Prevention.
Od 40 do 60 proc. wstrząśnień mózgu jest pomijanych w ostrych stanach, gdy przyciągają uwagę bardziej widoczne obrażenia. Istnieje jednak wiele powodów, dla których warto wcześnie zdiagnozować wstrząśnienie mózgu – może to ułatwić powrót do zdrowia, uniemożliwić dzieciom zbyt szybki powrót do sportu i uniknąć zespołu drugiego uderzenia.
Zdaniem specjalistów biomarkery białkowe w moczu można wykorzystać do diagnozowania wstrząśnienia mózgu i monitorowania powrotu do zdrowia.
Dr Marsha Moses z Boston Children's Hospital od ponad 20 lat zajmowała się badaniami moczu, początkowo mającymi wykrywać i monitorować różne rodzaje nowotworów. Kilka nieinwazyjnych testów moczu opartych na pracach jej zespołu znajduje się obecnie w fazie badań klinicznych. Z biegiem czasu zespół opracował również biomarkery moczu dla przewlekłego bólu miednicy, łagodnego przerostu gruczołu krokowego, endometriozy i innych. Biorepozytorium moczu Moses zawiera tysiące próbek.
W roku 2015 dr Moses nawiązała współpracę z dr. Davidem Howellem, zajmującym się urazami u sportowców. Jak wskazała, w wielu chorobach markery uszkodzeń fizycznych i biologicznych przedostają się do krwiobiegu i często można je znaleźć w moczu. Badanie moczu można wykonać wcześnie, często je powtarzać i jest niedrogie w porównaniu z innymi rodzajami testów.
Po zebraniu odpowiedniej liczby próbek porównano profile moczu 95 sportowców: 48, którzy doznali wstrząśnienia mózgu, i 47 osób z grupy kontrolnej. Do pomiaru białek wykorzystana została metoda spektroskopii masowej – we współpracy z dr. Johnem Froehlichem i dr. Richardem Lee z Boston Children’s Department of Urology – a także testy immunoenzymatyczne (ELISA).
Spośród 71 białek, które różniły się znacząco między dwiema grupami, dwa wyróżniały się jako najbardziej charakterystyczne dla wstrząśnienia: IGF-1 i białko wiążące IGF 5 (IGFBP5) – oba znalezione na znacznie niższych poziomach po wstrząśnieniu. Wydaje się, że biorą udział w naprawie uszkodzenia mózgu, więc organizm może je zatrzymać po wstrząśnieniu mózgu, zamiast wydalić. Białka te pozwalały wyraźnie odróżnić sportowców z i bez wstrząśnienia mózgu.
Inne znalezione białka miały mniejszą wartość diagnostyczną, jednak wiele z nich było nader interesujących z naukowego punktu widzenia i mogło pomóc w zrozumieniu biologicznych skutków wstrząsu mózgu. Co zaskakujące, znane już wcześniej markery poważnego uszkodzenia mózgu nie różniły się między sportowcami z wstrząśnieniem mózgu a grupą kontrolną.
Znając biomarkery wstrząsu mózgu, zespół zamierza teraz zweryfikować swoje wyniki poprzez badania kliniczne na różnych populacjach, takich jak szersza populacja sportowców z college'u, młodzież uprawiająca sport i osoby z kontuzjami niezwiązanymi ze sportem. Ostatecznie celem jest opracowanie testu, który mógłby być dostępny w miejscu opieki, a nawet tuż po nabawieniu się urazu.
Do najczęstszych objawów wstrząśnienia mózgu należą bóle głowy, przejściowa utrata przytomności (zazwyczaj trwająca krócej niż godzinę), splątanie, niepamięć okoliczności urazu, zawroty głowy, nudności, wymioty, niewyraźna mowa, spowolnienie i zmęczenie. W ciągu godzin lub dni po urazie utrzymują się zaburzenia koncentracji i pamięci, wzmożona wrażliwość na hałas i światło, zaburzenia snu, depresja, zaburzenia węchu i smaku. Bóle i zawroty głowy mogą trwać nawet do kilku miesięcy po urazie.
Wstrząśnienie mózgu może być bardzo trudne do zdiagnozowania i wyśledzenia. Oznaki urazu często nie są widoczne na rutynowych skanach mózgu i nie ma jednoznacznego testu diagnostycznego. Zwykle wstrząśnienie mózgu diagnozuje się na podstawie objawów, a u sportowców – porównania z testem wyjściowym, jeśli został zrobiony. Ale objawy wstrząsu mózgu są niespecyficzne, niewiarygodne i łatwo zakłócane przez emocje.
– Sportowcy zwykle chcą wrócić do swojego sportu, więc wiele razy mówią: „Czuję się świetnie, doktorze”, narażając się na ryzyko, jeśli doznają drugiego urazu mózgu. Mieliśmy też jednak wiele dzieci, które przychodziły zmartwione, mówiąc: „Nie radzę sobie tak dobrze w szkole, gram w piłkę nożną. Czy może to być wstrząśnienie mózgu?”. Byłoby wspaniale, gdyby test mógł po prostu powiedzieć nam tak lub nie – opowiada dr William Meehan, lekarz z Department of Sports Medicine w Boston Children's Hospital i dyrektor Micheli Center for Sports Injury Prevention.
Od 40 do 60 proc. wstrząśnień mózgu jest pomijanych w ostrych stanach, gdy przyciągają uwagę bardziej widoczne obrażenia. Istnieje jednak wiele powodów, dla których warto wcześnie zdiagnozować wstrząśnienie mózgu – może to ułatwić powrót do zdrowia, uniemożliwić dzieciom zbyt szybki powrót do sportu i uniknąć zespołu drugiego uderzenia.
Zdaniem specjalistów biomarkery białkowe w moczu można wykorzystać do diagnozowania wstrząśnienia mózgu i monitorowania powrotu do zdrowia.
Dr Marsha Moses z Boston Children's Hospital od ponad 20 lat zajmowała się badaniami moczu, początkowo mającymi wykrywać i monitorować różne rodzaje nowotworów. Kilka nieinwazyjnych testów moczu opartych na pracach jej zespołu znajduje się obecnie w fazie badań klinicznych. Z biegiem czasu zespół opracował również biomarkery moczu dla przewlekłego bólu miednicy, łagodnego przerostu gruczołu krokowego, endometriozy i innych. Biorepozytorium moczu Moses zawiera tysiące próbek.
W roku 2015 dr Moses nawiązała współpracę z dr. Davidem Howellem, zajmującym się urazami u sportowców. Jak wskazała, w wielu chorobach markery uszkodzeń fizycznych i biologicznych przedostają się do krwiobiegu i często można je znaleźć w moczu. Badanie moczu można wykonać wcześnie, często je powtarzać i jest niedrogie w porównaniu z innymi rodzajami testów.
Po zebraniu odpowiedniej liczby próbek porównano profile moczu 95 sportowców: 48, którzy doznali wstrząśnienia mózgu, i 47 osób z grupy kontrolnej. Do pomiaru białek wykorzystana została metoda spektroskopii masowej – we współpracy z dr. Johnem Froehlichem i dr. Richardem Lee z Boston Children’s Department of Urology – a także testy immunoenzymatyczne (ELISA).
Spośród 71 białek, które różniły się znacząco między dwiema grupami, dwa wyróżniały się jako najbardziej charakterystyczne dla wstrząśnienia: IGF-1 i białko wiążące IGF 5 (IGFBP5) – oba znalezione na znacznie niższych poziomach po wstrząśnieniu. Wydaje się, że biorą udział w naprawie uszkodzenia mózgu, więc organizm może je zatrzymać po wstrząśnieniu mózgu, zamiast wydalić. Białka te pozwalały wyraźnie odróżnić sportowców z i bez wstrząśnienia mózgu.
Inne znalezione białka miały mniejszą wartość diagnostyczną, jednak wiele z nich było nader interesujących z naukowego punktu widzenia i mogło pomóc w zrozumieniu biologicznych skutków wstrząsu mózgu. Co zaskakujące, znane już wcześniej markery poważnego uszkodzenia mózgu nie różniły się między sportowcami z wstrząśnieniem mózgu a grupą kontrolną.
Znając biomarkery wstrząsu mózgu, zespół zamierza teraz zweryfikować swoje wyniki poprzez badania kliniczne na różnych populacjach, takich jak szersza populacja sportowców z college'u, młodzież uprawiająca sport i osoby z kontuzjami niezwiązanymi ze sportem. Ostatecznie celem jest opracowanie testu, który mógłby być dostępny w miejscu opieki, a nawet tuż po nabawieniu się urazu.
