Badanie kliniczne drugiej fazy siponimodu w stwardnieniu rozsianym

Selmaj i wsp. zbadali zależność między dawką siponimodu, antagonisty receptora dla sfingozyno-1-fosforanu, a skutkami leczenia u 297 chorych z nawracająco-remitującym stwardnieniem rozsianym.

Receptory dla sfingozyno-1-fosforanu (S1PR, sphingosine-1-phosphate receptor) to białka ulegające ekspresji w wielu tkankach. Odgrywają one rolę w zapaleniu, odporności, a także różnicowaniu i migracji komórek [1]. Aktywacja S1PR powoduje opuszczanie przez limfocyty węzłów chłonnych. Blokowanie S1PR ma odwrotny skutek: utrudnia przedostawanie się limfocytów w regiony, w których toczy się proces zapalny [2]. Uważa się, że działanie terapeutyczne antagonistów S1PR w stwardnieniu rozsianym wynika właśnie ze zmniejszania migracji limfocytów. Siponimod to podawany doustnie antagonista S1PR typów 1 i 5. Charakteryzuje go okres półtrwania wynoszący tydzień. Na stronie internetowej The Lancet Neurology ukazały się wyniki badań prowadzonych przez prof. Krzysztofa Selmaja i wsp., których celem była ocena wpływu dawki siponimodu na zmiany aktywności nawracająco-remitującego stwardnienia rozsianego na obrazach rezonansu magnetycznego (MR, magnetic resonance). Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem podwójnie ślepej próby. W eksperymencie wzięło udział 297 pacjentów z 73 ośrodków. W pierwszej kohorcie siponimod podawano w dawkach 0.5 mg, 2 mg i 10 mg dziennie. W drugiej kohorcie dawki wynosiły 1.25 mg i 0.25 mg. Pierwsza kohorta otrzymywała leczenie przez pół roku, a druga przez 3 miesiące. W obu kohortach części pacjentów podawano placebo. W ramach projektu oceniano również bezpieczeństwo leku. Do pierwszej kohorty włączono 188 chorych. W zależności od dawki (p < 0.0001) odnotowywano różny spadek obszaru aktywnych zmian w obrazach MR mózgowia po 3 miesiącach terapii: 82% dla 10 mg, 72% dla 2 mg, 66% dla 1.25 mg, 50% dla 0.5 mg i 35% dla 0.25 mg. U większości badanych pacjentów (69%-98%) opisano skutki uboczne leczenia. W pierwszej kohorcie odnotowano łącznie 18 przypadków poważnych działań niepożądanych. Zgodnie z interpretacją autorów dane te stanowią podstawę dla przeprowadzenia badań klinicznych trzeciej fazy.

1. O'Sullivan C, Dev KK. The structure and function of the S1P1 receptor. Trends Pharmacol Sci. 2013 Jun 11.
2. Galicia-Rosas G, Pikor N, Schwartz JA, i wsp. A sphingosine-1-phosphate receptor 1-directed agonist reduces central nervous system inflammation in a plasmacytoid dendritic cell-dependent manner. J Immunol. 2012 Oct 1;189(7):3700-6.