Jak powinna wyglądać prewencja udaru mózgu u kobiet?

Obecne wytyczne prewencji udaru mózgu skupiają się głównie na rutynowym badaniu stężenia cholesterolu LDL po 40. roku życia. Znaczenie dwóch innych, potencjalnie kluczowych markerów – białka C-reaktywnego o wysokiej czułości (hsCRP) i lipoproteiny (a) – pozostaje jednak niejednoznaczne. Czy te wskaźniki, oznaczane u zdrowych kobiet w średnim wieku, mogą pomóc przewidzieć ryzyko udaru w perspektywie kolejnych dekad?

Najnowsza, 30-letnia analiza danych z przełomowego badania Women's Health Study dostarcza odpowiedzi.

W prospektywnej analizie kohortowej śledzono losy niemal 28 tysięcy zdrowych kobiet (w wieku 45 lat i więcej w momencie włączenia do badania) przez niemal trzy dekady. Na początku badania u wszystkich uczestniczek pobrano próbki krwi, w których oznaczono m.in. stężenie hsCRP, cholesterolu LDL i lipoproteiny (a). Następnie analizowano, jak wyjściowe stężenia tych trzech biomarkerów, oceniane zarówno osobno, jak i łącznie, wpływały na 30-letnie ryzyko wystąpienia udaru mózgu.

W trakcie 27 lat obserwacji odnotowano 1345 udarów. Analiza wykazała, że hsCRP był najsilniejszym i najbardziej liniowym predyktorem ryzyka. Ryzyko udaru rosło proporcjonalnie wraz ze wzrostem stężenia hsCRP. W przypadku cholesterolu LDL i lipoproteiny (a) zależność nie była tak silna – istotny wzrost ryzyka udaru obserwowano tylko u kobiet znajdujących się w grupie 20 proc. najwyższych stężeń tych biomarkerów. W analizie wieloczynnikowej kobiety z grupy o najwyższych wartościach hsCRP miały o 56 proc. wyższe ryzyko udaru niedokrwiennego, a te z grupy o najwyższych wartościach lipoproteiny (a) – o 27 proc. wyższe ryzyko w porównaniu z kobietami z grupy o najniższych stężeniach. Ryzyko związane z samym LDL w tej analizie nie było istotne statystycznie. Najbardziej zagrożone były kobiety, które miały jednocześnie podwyższone wszystkie trzy biomarkery – ich ryzyko udaru niedokrwiennego było o 79 proc. wyższe.

Podwyższone stężenie hsCRP, lipoproteiny (a) oraz (w mniejszym stopniu) cholesterolu LDL u zdrowych kobiet w średnim wieku wiąże się z realnie wyższym ryzykiem udaru niedokrwiennego w perspektywie następnych 30 lat. Badanie to dostarcza silnych dowodów na to, że nasza obecna strategia prewencyjna, skupiona niemal wyłącznie na cholesterolu LDL, może być niewystarczająca.