Jakub Orzechowski/Agencja Wyborcza.pl
Co ma zrobić lekarz z Ukrainy, gdy chce wrócić do ojczyzny
Redaktor: Krystian Lurka
Data: 28.02.2022
Źródło: Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy/Karol Kolankiewicz
| Tagi: | Karol Kolankiewicz, Ukraina |
Tragiczna sytuacja w Ukrainie dotyczy też medyków pochodzących z tego kraju, którzy w Polsce wykonują zawód lekarza lub planują rozpocząć jego wykonywanie – zwracają się oni z prośbą do lekarskich związków zawodowych o informacje, jak się zachować, gdy chcą powrócić do swojej ojczyzny, aby udzielić pomocy rodzinom. OZZL wyjaśnia – publikuje analizę prawną.
Analiza Karola Kolankiewicza, adwokata, członka Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku:
– Publikuję wstępne opracowanie dotyczące uwag prawnych w sprawie lekarzy z Ukrainy, którzy na terenie naszego kraju wykonują zawód lekarza lub planują rozpocząć jego wykonywanie, a chcą pomóc rodakom w swoim kraju.
Lekarz w czasie stażu podyplomowego
Lekarz może zwrócić się do pracodawcy – dyrekcji szpitala lub podmiotu leczniczego – o urlop wypoczynkowy lub urlop bezpłatny. Przypomnieć trzeba, że lekarz, który odbywa staż podyplomowy, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę – w celu odbycia stażu – i co do zasady przysługują mu uprawnienia pracownicze, w tym prawo do urlopu wypoczynkowego oraz możliwość uzyskania urlopu bezpłatnego.
Lekarz stażysta ma prawo do urlopu wypoczynkowego – z upływem każdego kolejnego miesiąca pracy, w wymiarze jednej dwunastej wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku (art. 153 Kodeksu pracy). Minimalny okres urlopu wypoczynkowego za cały rok kalendarzowy to 20 dni. O informacje dotyczące liczby dni urlopu przysługującego lekarzowi w danym momencie warto zapytać pracodawcę – dział kadr. W celu uzyskania urlopu lekarz stażysta musi złożyć wniosek do pracodawcy i uzyskać od niego zgodę – nie jest wystarczające złożenie samego wniosku, konieczna jest zgoda pracodawcy. Za czas nieobecności w czasie urlopu wypoczynkowego lekarz-pracownik otrzymuje wynagrodzenie.
Lekarz stażysta ma prawo także do urlopu bezpłatnego, na przykład wówczas, gdy przewiduje, że nie będzie mógł świadczyć pracy przez czas dłuższy niż liczba dni przysługującego mu urlopu wypoczynkowego. W tym celu należy złożyć pisemny wniosek do pracodawcy na podst. art. 174 Kodeksu pracy – we wniosku należy określić, ilu dni urlopu bezpłatnego lekarz stażysta potrzebuje. Warto w uzasadnieniu wskazać, że wniosek jest składany w związku z obecną dramatyczną sytuacją i chęcią niesienia pomocy najbliższym czy koniecznością czasowego powrotu do swojego kraju. Trzeba jednak pamiętać, że pracodawca może odmówić udzielenia urlopu bezpłatnego – również nie będzie wystarczające złożenie samego wniosku, konieczna jest zgoda pracodawcy. Pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia za czas urlopu bezpłatnego.
Przepisy dopuszczają możliwość przedłużenia czasu trwania stażu podyplomowego wtedy, gdy lekarz nie jest w pracy i nie realizuje programu stażu. Przedłużenie czasu trwania stażu podyplomowego następuje na okres realizacji tej części programu stażu podyplomowego, która nie została zrealizowana.
Okres trwania stażu podyplomowego ulega przedłużeniu o czas nieobecności lekarza stażysty w pracy m.in. z powodu urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę – nie dłużej niż o trzy miesiące w okresie trwania stażu podyplomowego (art. 15 a ust. 2 pkt. 3 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
O złożeniu wniosku i uzyskaniu urlopu wypoczynkowego czy bezpłatnego warto powiadomić opiekuna stażu oraz koordynatora stażu w placówce, gdzie lekarz odbywa staż.
Poza powyższymi możliwościami w innych uzasadnionych przypadkach właściwa okręgowa rada lekarska – w porozumieniu z marszałkiem województwa – może wyrazić zgodę na dodatkowe przedłużenie okresu trwania stażu podyplomowego (art. 15 a ust. 6 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty). W tym celu lekarz powinien złożyć wniosek o przedłużenie stażu do swojej okręgowej rady lekarskiej oraz odpowiednio go uzasadnić.
Warto wiedzieć, że przyznane prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty na czas odbywania stażu zachowuje ważność nie dłużej niż 5 lat od dnia jego przyznania.
Przepisy przewidują także sytuacje, gdy lekarz stażysta nie ukończy stażu podyplomowego w terminie pięciu lat od dnia uzyskania prawa wykonywania zawodu. W takiej sytuacji może odbyć staż podyplomowy na podstawie ponownie przyznanego prawa wykonywania zawodu w celu dokończenia stażu podyplomowego oraz umowy cywilnoprawnej o szkolenie zawartej z podmiotem wskazanym przez właściwą radę lekarską (art. 15 a ust. 7 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Lekarz w czasie szkolenia specjalizacyjnego
Lekarz odbywa szkolenie specjalizacyjne w trybie rezydenckim (na podstawie umowy o pracę) lub w trybie pozarezydenckim na podstawie innych umów (na przykład umowa cywilnoprawna, płatny urlop szkoleniowy, stypendium).
Podobnie jak w przypadku lekarza stażysty lekarz rezydent odbywający szkolenie specjalizacyjne na podstawie umowy o pracę na czas nieobecności może zwrócić się do pracodawcy o urlop wypoczynkowy lub urlop bezpłatny – przysługują mu uprawnienia pracownicze, w tym możliwość uzyskania urlopu wypoczynkowego oraz możliwość uzyskania urlopu bezpłatnego. Pełne zastosowanie mają uwagi opisane powyżej – konieczność złożenia wniosku, zgoda pracodawcy.
Lekarz specjalizujący się w trybie pozarezydenckim może zwrócić się do podmiotu, z którym zawarł umowę, o odbywanie szkolenia specjalizacyjnego, z wnioskiem o przerwę w odbywaniu szkolenia specjalizacyjnego. W tym celu powinien złożyć pisemny wniosek i określić z ilu dni przerwy pragnie skorzystać. Także w tym przypadku warto w uzasadnieniu takiego pisma wskazać, że wniosek jest składany w związku z obecną dramatyczną sytuacją i chęcią niesienia pomocy najbliższym, czy koniecznością czasowego powrotu do swojego kraju. Przerwa wymaga zgody ww. podmiotu – nie będzie wystarczające samo złożenie wniosku.
Przepisy dopuszczają możliwość przedłużenia czasu trwania szkolenia specjalizacyjnego wtedy, gdy lekarz nie realizuje programu szkolenia specjalizacyjnego. Przedłużenie czasu trwania szkolenia następuje na okres realizacji tej części programu szkolenia specjalizacyjnego, która nie została zrealizowana.
Okres trwania szkolenia specjalizacyjnego ulega przedłużeniu o czas nieobecności lekarza w pracy m.in. z powodu urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę – nie dłużej niż o 3 miesiące w okresie trwania szkolenia specjalizacyjnego (art. 16 l ust. 1 pkt. 2 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Trzeba dodać, że lekarz powinien poinformować kierownika specjalizacji o uzyskaniu zgody na urlop wypoczynkowy, urlop bezpłatny czy przerwę w odbywaniu szkolenia specjalizacyjnego. Powinien także poinformować wojewodę o planowanej nieobecności, gdy trwa ona dłużej niż 3 miesiące.
W uzasadnionych przypadkach zgodę na dodatkowe przedłużenie okresu trwania szkolenia specjalizacyjnego może wyrazić wojewoda, a w odniesieniu do lekarzy odbywających specjalizację w ramach rezydentury – minister zdrowia (art. 16 l ust. 3 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Lekarze z warunkowym prawem lub prawem na określony zakres, czas i miejsce
Powyższe uwagi co do możliwości uzyskania urlopu wypoczynkowego lub urlopu bezpłatnego dotyczą także lekarzy, którzy mają przyznane warunkowe prawo wykonywania zawodu lub prawo wykonywania zawodu na określony zakres czynności zawodowych, okres i miejsce zatrudnienia w podmiocie leczniczym.
Uzyskanie urlopu wymaga zgody placówki – nie będzie wystarczające samo złożenie wniosku.
Lekarze z takim prawem powinni także sprawdzić, na jaki okres uzyskali prawo wykonywania zawodu od okręgowej izby lekarskiej. Poszczególne izby lekarskie wydają ww. prawa na określony czas – na przykład na okres sześciu miesięcy. Kiedy minie okres na jaki prawo zostało wydane, a lekarz nie złoży wniosku o przedłużenie ważności prawa, to prawo wygaśnie z upływem tego terminu. Warto zatem o uzyskaniu urlopu bezpłatnego – szczególnie dłuższego – powiadomić także swoją okręgową izbę lekarską i jednocześnie złożyć wniosek o przedłużenie ważności prawa wykonywania zawodu o czas urlopu.
Wsparcie samorządu zawodowego lekarzy
Każdy z wymienionych lekarzy ma także prawo:
– korzystać z ochrony i pomocy prawnej organów izb lekarskich w sprawach związanych z wykonywaniem zawodu lekarza;
– korzystać ze świadczeń socjalnych izb lekarskich oraz działalności pomocowej.
Do podstawowych zadań samorządu lekarskiego należy m.in. prowadzenie instytucji samopomocowych i innych form pomocy materialnej dla lekarzy i ich rodzin (art. 5 pkt. 19 ustawy z 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich).
Powyższe oznacza, że każdy z lekarzy może zwrócić się do swojej izby lekarskiej – tam, gdzie jest wpisany na listę członków – z zapytaniem dotyczącym pomocy prawnej związanej z wykonywaniem zawodu lekarza, w tym co do urlopu, przerwy czy przedłużenia okresu szkolenia w trakcie stażu podyplomowego lub szkolenia specjalizacyjnego.
Przeczytaj także: „Telefoniczne konsultacje lekarskie po ukraińsku” i „Czarnobyl przejęty przez Rosjan – czy jest się czego bać?”.
– Publikuję wstępne opracowanie dotyczące uwag prawnych w sprawie lekarzy z Ukrainy, którzy na terenie naszego kraju wykonują zawód lekarza lub planują rozpocząć jego wykonywanie, a chcą pomóc rodakom w swoim kraju.
Lekarz w czasie stażu podyplomowego
Lekarz może zwrócić się do pracodawcy – dyrekcji szpitala lub podmiotu leczniczego – o urlop wypoczynkowy lub urlop bezpłatny. Przypomnieć trzeba, że lekarz, który odbywa staż podyplomowy, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę – w celu odbycia stażu – i co do zasady przysługują mu uprawnienia pracownicze, w tym prawo do urlopu wypoczynkowego oraz możliwość uzyskania urlopu bezpłatnego.
Lekarz stażysta ma prawo do urlopu wypoczynkowego – z upływem każdego kolejnego miesiąca pracy, w wymiarze jednej dwunastej wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku (art. 153 Kodeksu pracy). Minimalny okres urlopu wypoczynkowego za cały rok kalendarzowy to 20 dni. O informacje dotyczące liczby dni urlopu przysługującego lekarzowi w danym momencie warto zapytać pracodawcę – dział kadr. W celu uzyskania urlopu lekarz stażysta musi złożyć wniosek do pracodawcy i uzyskać od niego zgodę – nie jest wystarczające złożenie samego wniosku, konieczna jest zgoda pracodawcy. Za czas nieobecności w czasie urlopu wypoczynkowego lekarz-pracownik otrzymuje wynagrodzenie.
Lekarz stażysta ma prawo także do urlopu bezpłatnego, na przykład wówczas, gdy przewiduje, że nie będzie mógł świadczyć pracy przez czas dłuższy niż liczba dni przysługującego mu urlopu wypoczynkowego. W tym celu należy złożyć pisemny wniosek do pracodawcy na podst. art. 174 Kodeksu pracy – we wniosku należy określić, ilu dni urlopu bezpłatnego lekarz stażysta potrzebuje. Warto w uzasadnieniu wskazać, że wniosek jest składany w związku z obecną dramatyczną sytuacją i chęcią niesienia pomocy najbliższym czy koniecznością czasowego powrotu do swojego kraju. Trzeba jednak pamiętać, że pracodawca może odmówić udzielenia urlopu bezpłatnego – również nie będzie wystarczające złożenie samego wniosku, konieczna jest zgoda pracodawcy. Pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia za czas urlopu bezpłatnego.
Przepisy dopuszczają możliwość przedłużenia czasu trwania stażu podyplomowego wtedy, gdy lekarz nie jest w pracy i nie realizuje programu stażu. Przedłużenie czasu trwania stażu podyplomowego następuje na okres realizacji tej części programu stażu podyplomowego, która nie została zrealizowana.
Okres trwania stażu podyplomowego ulega przedłużeniu o czas nieobecności lekarza stażysty w pracy m.in. z powodu urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę – nie dłużej niż o trzy miesiące w okresie trwania stażu podyplomowego (art. 15 a ust. 2 pkt. 3 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
O złożeniu wniosku i uzyskaniu urlopu wypoczynkowego czy bezpłatnego warto powiadomić opiekuna stażu oraz koordynatora stażu w placówce, gdzie lekarz odbywa staż.
Poza powyższymi możliwościami w innych uzasadnionych przypadkach właściwa okręgowa rada lekarska – w porozumieniu z marszałkiem województwa – może wyrazić zgodę na dodatkowe przedłużenie okresu trwania stażu podyplomowego (art. 15 a ust. 6 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty). W tym celu lekarz powinien złożyć wniosek o przedłużenie stażu do swojej okręgowej rady lekarskiej oraz odpowiednio go uzasadnić.
Warto wiedzieć, że przyznane prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty na czas odbywania stażu zachowuje ważność nie dłużej niż 5 lat od dnia jego przyznania.
Przepisy przewidują także sytuacje, gdy lekarz stażysta nie ukończy stażu podyplomowego w terminie pięciu lat od dnia uzyskania prawa wykonywania zawodu. W takiej sytuacji może odbyć staż podyplomowy na podstawie ponownie przyznanego prawa wykonywania zawodu w celu dokończenia stażu podyplomowego oraz umowy cywilnoprawnej o szkolenie zawartej z podmiotem wskazanym przez właściwą radę lekarską (art. 15 a ust. 7 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Lekarz w czasie szkolenia specjalizacyjnego
Lekarz odbywa szkolenie specjalizacyjne w trybie rezydenckim (na podstawie umowy o pracę) lub w trybie pozarezydenckim na podstawie innych umów (na przykład umowa cywilnoprawna, płatny urlop szkoleniowy, stypendium).
Podobnie jak w przypadku lekarza stażysty lekarz rezydent odbywający szkolenie specjalizacyjne na podstawie umowy o pracę na czas nieobecności może zwrócić się do pracodawcy o urlop wypoczynkowy lub urlop bezpłatny – przysługują mu uprawnienia pracownicze, w tym możliwość uzyskania urlopu wypoczynkowego oraz możliwość uzyskania urlopu bezpłatnego. Pełne zastosowanie mają uwagi opisane powyżej – konieczność złożenia wniosku, zgoda pracodawcy.
Lekarz specjalizujący się w trybie pozarezydenckim może zwrócić się do podmiotu, z którym zawarł umowę, o odbywanie szkolenia specjalizacyjnego, z wnioskiem o przerwę w odbywaniu szkolenia specjalizacyjnego. W tym celu powinien złożyć pisemny wniosek i określić z ilu dni przerwy pragnie skorzystać. Także w tym przypadku warto w uzasadnieniu takiego pisma wskazać, że wniosek jest składany w związku z obecną dramatyczną sytuacją i chęcią niesienia pomocy najbliższym, czy koniecznością czasowego powrotu do swojego kraju. Przerwa wymaga zgody ww. podmiotu – nie będzie wystarczające samo złożenie wniosku.
Przepisy dopuszczają możliwość przedłużenia czasu trwania szkolenia specjalizacyjnego wtedy, gdy lekarz nie realizuje programu szkolenia specjalizacyjnego. Przedłużenie czasu trwania szkolenia następuje na okres realizacji tej części programu szkolenia specjalizacyjnego, która nie została zrealizowana.
Okres trwania szkolenia specjalizacyjnego ulega przedłużeniu o czas nieobecności lekarza w pracy m.in. z powodu urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę – nie dłużej niż o 3 miesiące w okresie trwania szkolenia specjalizacyjnego (art. 16 l ust. 1 pkt. 2 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Trzeba dodać, że lekarz powinien poinformować kierownika specjalizacji o uzyskaniu zgody na urlop wypoczynkowy, urlop bezpłatny czy przerwę w odbywaniu szkolenia specjalizacyjnego. Powinien także poinformować wojewodę o planowanej nieobecności, gdy trwa ona dłużej niż 3 miesiące.
W uzasadnionych przypadkach zgodę na dodatkowe przedłużenie okresu trwania szkolenia specjalizacyjnego może wyrazić wojewoda, a w odniesieniu do lekarzy odbywających specjalizację w ramach rezydentury – minister zdrowia (art. 16 l ust. 3 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Lekarze z warunkowym prawem lub prawem na określony zakres, czas i miejsce
Powyższe uwagi co do możliwości uzyskania urlopu wypoczynkowego lub urlopu bezpłatnego dotyczą także lekarzy, którzy mają przyznane warunkowe prawo wykonywania zawodu lub prawo wykonywania zawodu na określony zakres czynności zawodowych, okres i miejsce zatrudnienia w podmiocie leczniczym.
Uzyskanie urlopu wymaga zgody placówki – nie będzie wystarczające samo złożenie wniosku.
Lekarze z takim prawem powinni także sprawdzić, na jaki okres uzyskali prawo wykonywania zawodu od okręgowej izby lekarskiej. Poszczególne izby lekarskie wydają ww. prawa na określony czas – na przykład na okres sześciu miesięcy. Kiedy minie okres na jaki prawo zostało wydane, a lekarz nie złoży wniosku o przedłużenie ważności prawa, to prawo wygaśnie z upływem tego terminu. Warto zatem o uzyskaniu urlopu bezpłatnego – szczególnie dłuższego – powiadomić także swoją okręgową izbę lekarską i jednocześnie złożyć wniosek o przedłużenie ważności prawa wykonywania zawodu o czas urlopu.
Wsparcie samorządu zawodowego lekarzy
Każdy z wymienionych lekarzy ma także prawo:
– korzystać z ochrony i pomocy prawnej organów izb lekarskich w sprawach związanych z wykonywaniem zawodu lekarza;
– korzystać ze świadczeń socjalnych izb lekarskich oraz działalności pomocowej.
Do podstawowych zadań samorządu lekarskiego należy m.in. prowadzenie instytucji samopomocowych i innych form pomocy materialnej dla lekarzy i ich rodzin (art. 5 pkt. 19 ustawy z 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich).
Powyższe oznacza, że każdy z lekarzy może zwrócić się do swojej izby lekarskiej – tam, gdzie jest wpisany na listę członków – z zapytaniem dotyczącym pomocy prawnej związanej z wykonywaniem zawodu lekarza, w tym co do urlopu, przerwy czy przedłużenia okresu szkolenia w trakcie stażu podyplomowego lub szkolenia specjalizacyjnego.
Przeczytaj także: „Telefoniczne konsultacje lekarskie po ukraińsku” i „Czarnobyl przejęty przez Rosjan – czy jest się czego bać?”.
