Kto nas będzie leczył na starość?
Populacja seniorów w Polsce będzie zwiększała się w sposób bezprecedensowy – liczba osób powyżej 60. roku życia wzrośnie do 40 proc., a tych po 80. roku życia się podwoi. Za kilkadziesiąt lat niemal co drugi pacjent w gabinecie lekarskim będzie seniorem.
W siedzibie Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie 9 grudnia 2025 r. odbyła się konferencja pod tytułem „Geriatria 2050 – kto nas będzie leczył na starość?”, podczas której eksperci rozmawiali o wyzwaniach związanych ze starzeniem się społeczeństwa i przyszłością systemu opieki senioralnej w Polsce.
Głównymi tematami były:
- gwałtowne zmiany demograficzne,
- zbyt mała liczba specjalistów geriatrów,
- przyszłość edukacji medycznej w zakresie geriatrii,
- rola technologii w opiece nad seniorami.
– Nie możemy przechodzić obojętnie obok danych demograficznych. Liczba porodów w 2018 r. wynosiła 400 tys., w tym roku 200 tys. Jednocześnie wydłużająca się średnia życia naszego społeczeństwa powoduje, że pacjenci geriatryczni staną się wkrótce pacjentem powszechnym – zaczął dr n. med. Artur Drobniak, prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie.
Starzenie się społeczeństwa – największe wyzwanie systemu zdrowia
Podczas briefingu podkreślano, że populacja seniorów w Polsce będzie zwiększała się w sposób bezprecedensowy –liczba osób powyżej 60. roku życia wzrośnie do 40 proc., a tych po 80. roku życia się podwoi.
Za kilkadziesiąt lat niemal co drugi pacjent w gabinecie lekarskim będzie seniorem.
W Polsce pracuje obecnie ok. 560 geriatrów, co oznacza, że na 10 tys. osób powyżej 60. roku życia przypada mniej niż jeden specjalista, to jest 0,6 specjalisty.
Zgodnie z danymi ekspertów potrzeby są co najmniej czterokrotnie większe.
Edukacja geriatryczna do przebudowy
– Od kilku lat zmienia się profil pacjentów korzystających z systemu. Coraz większą część świadczeń pochłania opieka nad osobami starszymi, obciążonymi wielochorobowością, wymagającymi koordynacji i opieki długoterminowej. Jednocześnie liczba lekarzy specjalizujących się w geriatrii pozostaje na dramatycznie niskim poziomie, a zainteresowanie tą specjalizacją nie odpowiada realnym potrzebom. To prowadzi do coraz częstszych sytuacji, w których system staje się niewydolny nie z powodu nagłych kryzysów, ale dlatego, że bieżące potrzeby pacjentów zaczynają przewyższać nasze możliwości organizacyjne i kadrowe. W efekcie przeciążeniu ulegają oddziały internistyczne, SOR-y, rehabilitacja i opieka długoterminowa – mówił dr Artur Białoszewski, dyrektor Ośrodka Strategii i Analiz Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie.
Prezentując piramidę wieku, ukazującą prognozę transformacji demograficznej Polski od 1950 do 2050 roku, dr Białoszewski podkreślił, że do połowy XXI wieku geriatria stanie się nie dodatkiem, lecz osią systemu.
– To demografia definiuje przyszłość medycyny i żadna polityka zdrowotna nie może temu trendowi zaprzeczyć – przekonywał.
Prelegenci podkreślali, że geriatria wymaga zarówno ogromnej wiedzy klinicznej, jak i kompetencji miękkich.
Zwrócono uwagę między innymi na konieczność:
- wzmocnienia mentoringu,
- wprowadzenia geriatrii do edukacji przeddyplomowej,
- realnej poprawy warunków pracy na oddziałach geriatrycznych,
- zwiększenia wycen świadczeń, by tworzyć nowe miejsca pracy dla specjalistów.
Lekarze mówili o codzienności pracy z pacjentem wielochorobowym oraz o tym, jak ważna jest współpraca całego zespołu: lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów, psychologów i pracowników socjalnych. Podkreślali także konieczność zmiany systemu edukacji przyszłych lekarzy, tak by już na studiach geriatria znajdowała się w centrum uwagi.
Nowe narzędzia w opiece nad pacjentem starszym
Drugim panel – pod tytułem „Technologie i innowacje w opiece senioralnej – rola młodych lekarzy” – był okazją do dyskusji o praktycznym wykorzystaniu technologii w codziennej pracy z pacjentem geriatrycznym. Eksperci stwierdzili, że innowacje mogą odciążyć system, zwiększyć bezpieczeństwo pacjentów i stanowić realne wsparcie dla geriatrów.
Paneliści podkreślili, że nowoczesne narzędzia — teleopieka, monitoring, AI w analizie danych — mogą realnie odciążyć lekarzy i poprawić bezpieczeństwo pacjentów, ale aby tak się stało, konieczna jest zmiana w edukacji, kulturze pracy oraz programach specjalizacji.
Wnioski
Uczestnicy konferencji podkreślili potrzebę między innymi:
- wzmocnienia kadr geriatrycznych,
- stworzenia atrakcyjnego wizerunku geriatrii,
- zmiany wyceny świadczeń,
- reformy edukacji poprzez wzmocnienie kształcenia przeddyplomowego i podyplomowego,
- wsparcia dla innowacji i technologii medycznych.
W słowach kończących panel przypomniano, że empatia wobec starszych ludzi to inwestycja w naszą własną przyszłość.
Przeczytaj także: „O kłopotach wielkopolskiej geriatrii” i „Geriatria ma twarz starej kobiety”.
