Zapobieganie nowotworom HPV-zależnym znacznie tańsze niż leczenie

Zgodnie z opublikowanym nowym raportem „Ekonomiczne obciążenie HPV: korzyści płynące z zapobiegania zakażeniom HPV” profilaktyka zdrowotna jest koniecznością także ekonomiczną. Wyliczono, że zapobieganie nowotworom i chorobom związanym z HPV mogłoby przynieść w każdym kraju oszczędności sięgające milionów dolarów rocznie.

• W Polsce rak szyjki macicy jest najczęstszym nowotworem powiązanym z zakażeniem wirusem HPV – zajmuje trzecie miejsce wśród nowotworów u kobiet w wieku od 15 do 44 lat oraz szóste w ogólnej klasyfikacji nowotworów u kobiet
• Średni koszt leczenia jednej pacjentki z rakiem szyjki macicy wynosi około 28 tys. zł, a liczba nowych przypadków rocznie sięga 3 tys.
• W Polsce całkowite roczne obciążenie ekonomiczne związane z HPV w 2024 roku wyniosło około 135 mln euro, czyli około 578,9 mln zł
• Nowo opublikowany raport „Ekonomiczne obciążenie HPV: korzyści płynące z zapobiegania zakażeniom HPV” oparty na danych pochodzących z 13 krajów wskazuje, że profilaktyka jest zarówno koniecznością zdrowotną, jak i korzyścią ekonomiczną, a także, że przynosi ona zyski zarówno natychmiastowe, jak i długoterminowe
• Skutecznie wdrożony plan eliminacji HPV przyczyni się do przyspieszenia realizacji założeń Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2030, w tym osiągnięcia celu zaszczepienia 60 proc. dziewcząt i chłopców w wieku dojrzewania do końca 2028 r.

Na całym świecie HPV odpowiada za około 4,5 proc. wszystkich przypadków chorób onkologicznych, co przekłada się na 630 tys. nowych zachorowań rocznie. Oprócz niektórych chorób nowotworowych HPV jest również przyczyną innych schorzeń, takich jak kłykciny kończyste.

W Polsce co roku diagnozuje się raka szyjki macicy u 3 tys. kobiet, umiera niemal co druga

Chociaż rak szyjki macicy – jeden z głównych nowotworów związanych z HPV – jest w dużej mierze możliwy do uniknięcia, wciąż pozostaje jednym z najczęściej diagnozowanych. W Polsce również rak szyjki macicy jest najczęstszym nowotworem powiązanym z zakażeniem wirusem HPV – zajmuje trzecie miejsce wśród nowotworów u kobiet w wieku od 15 do 44 lat oraz szóste w ogólnej klasyfikacji nowotworów u kobiet.

Statystyka zgonów jest niepokojąca – według danych z 2021 roku wskaźnik umieralności z powodu raka szyjki macicy w Polsce wynosił 6,93 zgonu na 100 tys. kobiet, co prowadziło do około 1361 przypadków śmierci rocznie. Dodatkowo, Polska odnotowuje jeden z najniższych pięcioletnich wskaźników przeżycia w porównaniu ze średnią europejską.

Europa wspólnie przeciwko wirusowi HPV WHO zakłada eliminację raka szyjki macicy między innymi poprzez objęcie szczepieniami przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego minimum 90 proc. młodych kobiet. Eksperci są zgodni – aby udało się osiągnąć cel – konieczne jest opracowanie krajowych planów eliminacji HPV, a następnie ogólnoeuropejskiej strategii i wspólnych działań w zakresie zdrowia publicznego. Polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej to szansa na zrealizowanie tej strategii.

Koszty leczenia raka szyjki macicy wynoszą pięć razy więcej niż realizacja programu zapobiegania

Zapobieganie nowotworom zależnym od HPV to nie tylko kwestia zdrowia publicznego, ale także realne ograniczenie kosztów dla systemu opieki zdrowotnej. Średni koszt leczenia jednej polskiej pacjentki z rakiem szyjki macicy wynosi około 28 tys. zł, a liczba nowych przypadków rocznie sięga 3 tys. W 2022 roku całkowite koszty leczenia raka szyjki macicy wyniosły prawie 92 mln zł. Dla porównania, roczny koszt realizacji programu zapobiegania temu nowotworowi to ponad 20 mln zł.

Choć rak szyjki macicy jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych i kosztownych konsekwencji zakażenia HPV, nie jest on jedynym obciążeniem dla systemu ochrony zdrowia. Dane dotyczące innych chorób związanych z HPV niestety są ograniczone, co pozostawia istotną lukę w zrozumieniu szerszych skutków ekonomicznych zakażeń HPV.

Nowo opublikowany raport „Ekonomiczne obciążenie HPV: korzyści płynące z zapobiegania zakażeniom HPV” został przygotowany przez Asc Academics we współpracy z prof. Maartenem J. Postmą, profesorem farmakoekonomii z Uniwersytetu w Groningen w Holandii.

– Badania te podkreślają, że postępy każdego kraju są kształtowane przez unikatową organizację systemów opieki zdrowotnej, poglądy kulturowe, inwestycje i politykę. Bariery wspólne dla wielu państw obejmują ograniczony dostęp do szczepień, dezinformację, opór lub niechęć wobec szczepień, zróżnicowane zalecenia ze strony świadczeniodawców oraz normy kulturowe. Rozwiązanie tych problemów może rozszerzyć działania w zakresie profilaktyki, badań przesiewowych i programów leczenia, zwłaszcza w państwach o niskim poziomie zaszczepienia (…). Każdy kraj może dążyć do eliminacji raka szyjki macicy jako problemu zdrowia publicznego – powiedział prof. Maarten J. Postma.

Dostęp do badań ginekologicznych pozostawia wiele do życzenia65 proc. Polek uważa, że dostęp do badań ginekologicznych jest utrudniony – wynika z raportu „Bezwstydnie zdrowe”. Najczęściej takiego zdania są Polki w wieku od 18 do 29 lat, 83 proc. z nich twierdzi, że dotyka ich ten problem.

Profilaktyka jest koniecznością zdrowotną i ekonomiczną

Raport podkreśla, że profilaktyka jest zarówno koniecznością zdrowotną, jak i korzyścią ekonomiczną, a także, że przynosi ona korzyści i natychmiastowe, i długoterminowe. Raport oparty na danych pochodzących z 13 krajów wskazuje na znaczące obciążenie ekonomiczne związane z nowotworami i innymi chorobami wywoływanymi przez wirusa HPV we wszystkich analizowanych państwach. Wybór krajów został dokonany z myślą o odzwierciedleniu różnorodności systemów opieki zdrowotnej, strategii szczepień, uwarunkowań kulturowych, regionów geograficznych oraz sytuacji epidemiologicznej.

Podkreślono, że oprócz pozytywnego wpływu na ludzkie życie zapobieganie nowotworom i chorobom związanym z HPV mogłoby przynieść każdemu z tych krajów oszczędności sięgające milionów dolarów rocznie, zaznaczając, że przedstawione wysokie koszty można również interpretować jako ostrożne szacunki, ze względu na ograniczoną dostępność danych dotyczących innych schorzeń związanych z HPV, wykraczających poza raka szyjki macicy i kłykciny kończyste.

Obciążenie ekonomiczne związane z HPV w 2024 roku wyniosło w Polsce ok. 579 mln zł

Choroby związane z wirusem HPV generują istotne obciążenie ekonomiczne, które w analizowanych 13 krajach jest znaczące, choć różni się w zależności od wielkości populacji oraz wskaźnika rozwoju społecznego (HDI). Na przykład całkowite koszty leczenia raka szyjki macicy w ciągu życia (lifetime total costs) wahają się od 7,4 mld dol. w Chinach, 644 mln dol. w Meksyku, po 10,5 mln dol. w Holandii oraz 15,2 mln dol. w Polsce (dane z 2022 r.).

Natomiast całkowity koszt opieki zdrowotnej dla jednej pacjentki w ciągu życia (lifetime cost per case) z rakiem szyjki macicy wynosi około 4 tys. dol.

Gdy zagłębimy się w statystyki, widzimy, że w Polsce całkowite roczne obciążenie ekonomiczne związane z HPV w 2024 roku wynosi około 135 mln euro, czyli około 578,9 mln zł (2024 r.).

Fokus na nowotwory kobiece– Cytologia HPV HR od marca, program „Moje zdrowie” od maja, Lung Cancer Unit jeszcze w tym roku – Maciej Karaszewski podsumował dotychczasowe i zapowiedział najbliższe działania podejmowane w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej w obszarze nowotworów kobiecych.

Zrozumienie społeczno-ekonomicznego wpływu chorób związanych z HPV ma kluczowe znaczenie

Polska potrzebuje narodowego planu eliminacji wirusa HPV – jest to jedno z najistotniejszych zadań w obszarze zdrowia publicznego. Opracowanie kompleksowego, wieloletniego planu powinno obejmować stałe monitorowanie poziomu zaszczepienia, rozwój infrastruktury medycznej oraz intensyfikację działań edukacyjnych. Plan musi również uwzględnić przekazywanie wiedzy nt. skuteczności i bezpieczeństwa szczepień, a także zapewniać pacjentom rzetelne informacje dotyczące dostępnych ścieżek diagnostyczno-szczepiennych – w tym gdzie i w jaki sposób można się zaszczepić.

Skutecznie wdrożony plan eliminacji HPV przyczyni się również do przyspieszenia realizacji założeń Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2030, w tym osiągnięcia celu zaszczepienia 60 proc. dziewcząt i chłopców w wieku dojrzewania do końca 2028 roku. Długoterminowo może to pozwolić na zmniejszenie zachorowalności na raka szyjki macicy oraz eliminację tego nowotworu jako istotnego problemu zdrowia publicznego w Polsce.

Zrozumienie społeczno-ekonomicznego wpływu chorób związanych z HPV ma kluczowe znaczenie. Oprócz wysokich, bezpośrednich kosztów leczenia choroby – obejmujących diagnostykę, terapię i długoterminową opiekę – nie można pominąć kosztów pośrednich, takich jak strata produktywności i przedwczesna śmierć. Te czynniki razem tworzą ogromne obciążenie dla systemu ochrony zdrowia i całego społeczeństwa. Dlatego działania profilaktyczne, edukacyjne i systemowe są nie tylko medycznie uzasadnione, ale i ekonomicznie niezbędne.